ΑΝΤΙΠΟΛΙΣ

ΑΛΕΚΟΣ  ΦΑΣΙΑΝΟΣ

Βλέπω ένα στάχυ να ξεπροβάλλει από τη σκληρή πέτρα. 

Ζουζούνισμα μέλισσας και βόμβος εντόμων μέσα στη ζέστη.

Εδώ είναι το δοξασμένο τοπίο, εδώ ακριβώς φαντάσου τα βήματα των παλαιών ανθρώπων κάτω από τα δικά σου, αόρατα μα υπαρκτά.

Τα προβατάκια ήσυχα, με το σκυμμένο κεφάλι, αιώνια βόσκουν. Ένα σούρσιμο σαύρας ή φιδιού ακούγεται δίπλα σου, ανάμεσα από τις αστυβές.

Α! τι ωραία οι ακρίδες, τυφλωμένες από τη ζέστη, πέφτουν ασυνάρτητα πάνω σου...

Πιο κάτω, ο μικρός χείμαρρος με τις πικροδάφνες -ροζ ή άσπρες - και η μυρωδιά της λυγαριάς. Εκεί μέσα χώνομαι ολόκληρος και περπατώ, περπατώ ανάμεσα, γίνομαι κι εγώ δέντρο, μυρίζω ολόκληρος άρωμα θεϊκό και φθάνω σε παραλία. 

Οι χείμαρροι πάντα οδηγούν σε παραλία. Ωραίο ρέμα.

Εκεί στο ξέφωτο ακούς, πριν φθάσεις, το σύρσιμο των κυμάτων στα στρογγυλά βότσαλα, το ρυθμικό κροτάλισμα, πριν δεις την εικόνα. Εκεί έχει και κάτι γαλάζια κρίνα και μετά χρυσωμένη άμμος και αφροί και πιτσιλιές από νερά στο πρόσωπο, σαν από συντριβάνι. Κάθομαι και κοιτάζω. 

Να μείνω εδώ, να χαθώ κι εγώ μέσα στα νερά, στον ουρανό, στο ουράνιο τόξο της ζωής...

Νεαρέ, κοίτα το νερό, κοίτα το γαλάζιο χρώμα και όλα τα φυσικά. Το μυαλό πια να μη σφίγγεται από επιστήμη και άσφαλτο. Εδώ είναι η ζωή, η αιώνια ύπαρξη. 

Τα άλλα όλα είναι εξατμίσεις αυτοκινήτων, λόγια των εφημερίδων καθημερινά.

Αλέκος Φασιανός -"σήμερα και αύριο και χθες"  

Εκδόσεις Καστανιώτη 1988

  Γιώργος Ζωγράφος - Έλα μαζί μου

«Για κείνον που γίνεται μοναχικός... »

" Για κείνον που γίνεται μοναχικός, αλλάζουν  όλες οι αποστάσεις και όλα τα μεγέθη..." Rainer Maria Rilke

Μιλώντας για μοναξιά γίνεται όλο και πιο σαφές ότι δεν πρόκειται για κάτι που μπορούμε να επιλέξουμε ή να απορρίψουμε. 

Είμαστε μόνοι. Μπορούμε να ξεγελούμε τον εαυτό μας ως προς αυτό, να κάνουμε σαν να μην είναι έτσι. Αλλά, αυτό είναι όλο. 

Είναι προτιμότερο ωστόσο να κατανοήσουμε ότι είμαστε μόνοι και να ξεκινούμε από εκεί. 

Ίσως βέβαια και να πάθουμε ίλιγγο, γιατί έτσι χάνονται όλα τα σημεία πάνω στα οποία ήταν συνηθισμένο να ακουμπά το βλέμμα μας, παύουν να υπάρχουν τα κοντινά πράγματα κι όλα τα μακρινά βρίσκονται απείρως μακριά.

Αίσθημα παρόμοιο μ' εκείνο που θα δοκίμαζε κάποιος ο οποίος, χωρίς να έχει προηγουμένως προετοιμαστεί ή να έχει περάσει από ένα μεταβατικό στάδιο, θα βρισκόταν ξαφνικά από το δωμάτιό του στην κορυφή ενός υψηλού βουνού.

Η τρομακτική ανασφάλεια, η εγκατάλειψη στο άγνωστο θα τον εκμηδένιζε σχεδόν. Θα φανταζόταν πως έπεφτε ή πως εκτοξευόταν στο διάστημα ή πως γινόταν χίλια κομμάτια. Το μυαλό του θα έπρεπε να εφεύρει ένα τεράστιο ψέμα για να μπορέσει να ξαναβρεί ή να ξεκαθαρίσει τα συναισθήματά του.

Έτσι και για κείνον που γίνεται μοναχικός, αλλάζουν όλες οι αποστάσεις και όλα τα μεγέθη.

Πολλές απ' αυτές τις αλλαγές εμφανίζονται ξαφνικά και, όμοια με τον άνθρωπο που απ' τη μια στιγμή στην άλλη βρίσκεται στην κορυφή του βουνού, γεννιούνται μέσα του πρωτόγνωρες φαντασιώσεις και παράξενες αισθήσεις που μοιάζει να αναπτύσσονται πέρα από τα μέτρα που μπορεί να αντέξει.

Rainer Maria Rilke, 1929, (παράθεση στο Έρως και Πάθος: Τα όρια της αγάπης και του πόνου, Aldo Carotenuto, εκδ. Ίταμος)

  

Περί έρωτος και συγγραφής

 

Έργο του Αμερικανού ζωγράφου Bruno Surdo -1963

{...}Πριν από πέντε χρόνια, πέρασα μια αδέξια νύχτα με κάποιον φοιτητή που εδώ κι έναν χρόνο μου έγραφε και ήθελε να με γνωρίσει. Συχνά έκανα έρωτα για να υποχρεώσω τον εαυτό μου να γράψει. Μες στην κούραση, στην εγκατάλειψη που ακολουθεί, γύρευα να βρω λόγους για να μην περιμένω πια τίποτε από τη ζωή. Ήλπιζα πως όταν θα τέλειωνε η πιο βίαιη απ' όλες τις προσμονές, εκείνη του οργασμού, θα ένιωθα τη σιγουριά πως δεν υπήρχε άλλη υπέρτατη ηδονή από αυτή της συγγραφής ενός βιβλίου. Ίσως ετούτη ακριβώς η επιθυμία να ριχτώ στη συγγραφή - που δίσταζα να επιχειρήσω εξαιτίας του εύρους της - με ώθησε να προσκαλέσω τον Α. στο σπίτι μου για ένα ποτό ύστερα από ένα δείπνο  στο εστιατόριο όπου, από ντροπαλότητα, είχε μείνει σχεδόν βουβός. Ήταν κοντά τριάντα χρόνια μικρότερός μου.

{...} Ήταν ο κομιστής της μνήμης του δικού μου πρωταρχικού κόσμου.

{...} Μαζί του διέτρεχα όλες τις εποχές της ζωής, τη ζωή μου.

{...} Ένα καλοκαίρι, στην Τσιότζια, καθώς περιμέναμε το βαπορέτο για να επιστρέψουμε στη Βενετία, είπε: "Θα 'θελα να 'μαι μέσα σου και να βγω από σένα για να σου μοιάσω".

Από το βιβλίο της Annie Ernaux: O ΝΕΑΡΟΣ ΑΝΤΡΑΣ - εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

Η ΑΝΙ ΕΡΝΟ, είναι Γαλλίδα καθηγήτρια λογοτεχνίας και συγγραφέας, μια από τις σημαντικότερες σύγχρονες συγγραφείς της χώρας της.

Το 2022 της απονεμήθηκε το Νόμπελ Λογοτεχνίας "για το θάρρος και την κλινική οξύνοια" που συναντούμε κυρίως στα αυτοβιογραφικά βιβλία της  που εντρυφούν στην προσωπική μνήμη και την κοινωνική ανισότητα. 

Το πιο αγαπημένο δώρο

 

Το πιο αγαπημένο μου δώρο ήταν μια μικρή εικόνα σε μια κορνίζα από χαρτόνι με ενίσχυση από χρωματισμένες οδοντογλυφίδες…

«Σου αρέσει;» ρώτησε με αγωνία ο μικρός δωρητής. «Ξόδεψα εκατό κιλά κόλλα για να το φτιάξω.»

Ήταν κι άλλα δώρα – η χρονιά με τη λυγισμένη συρμάτινη κρεμάστρα, στολισμένη με σουρωμένα μαντίλια και η χρονιά με το σπιρτόκουτο, καλυμμένο με κουρελάκια και ψεύτικα μαργαριτάρια – κι ύστερα έπαψα να παίρνω μικρά χειροποίητα δώρα.

Εξακολουθούν να μου κάνουν δώρα τα Χριστούγεννα.

Είναι διαλεγμένα με σκέψη. Είναι συσκευασμένα με φροντίδα. Είναι αυτό που χρειαζόμουν.

Όμως, ω, πόσο θα ήθελα να μπορούσα να σκύψω για να πάρω ένα δώρο από χαρτόνι κι αλευρόκολλα…

ΕΡΜΑ ΜΠΟΜΠΕΚ  από το «Απόγνωση»

Γράψε, μόνον αν ξέρεις να σβήνεις...

Νομίζω ότι την εποχή των σπηλαίων, οι πρόγονοί μας κούρνιαζαν γύρω απ' τη φωτιά, τη νύχτα. Οι λύκοι αλυχτούσαν στο σκοτάδι, πέρα από το φως. Και κάποιος άρχιζε να μιλάει. Κι έλεγε μια ιστορία για να μην φοβόμαστε στο σκοτάδι. (από την ταινία Genius).

 

Όταν ο Αμερικανός συγγραφέας Τόμας Γούλφ  (1900-1938) συνάντησε τον Μάξγουελ Πέρκινς (1884-1947) επιμελητή στον εκδοτικό οίκο που είχε ενδιαφερθεί για το πρώτο μυθιστόρημά του "Look homeward, angel", δεν ήξερε πως στο πρόσωπό του θα εύρισκε  έναν φανατικό υποστηρικτή αλλά και έναν αυστηρό επιμελητή των κειμένων του. 

Μετά την πρώτη ανάγνωση του έργου, ο επιμελητής Μάξγουελ Πέρκινς του ζήτησε να αφαιρέσει 90.000 λέξεις προκειμένου να γίνει καλύτερο το μυθιστόρημά του. Ο Τόμας Γούλφ, έμεινε άναυδος και θυμωμένος γιατί δεν καταλάβαινε με ποιόν τρόπο θα κατάφερνε να αφαιρέσει προτάσεις που ο ίδιος θεωρούσε πολύ σημαντικές. Τότε ο Μάξγουελ του έδωσε ένα παράδειγμα. 

Μάξγουελ Πέρκινς - Όταν ο ήρωάς σου Γιουτζίν συναντάει την κοπέλα έχεις γράψει αυτό:

 

"Τα μάτια του Γιουτζίν συνήθισαν τον καπνό απ' τα τσιγάρα και τα πούρα και τη θολή ατμόσφαιρα και είδε μια γυναίκα με φόρεμα από ύφασμα σερζ και γάντια που αναρριχούνταν σαν ζωντανά φυτά στα φιλντισένια χέρια της που τώρα όμως είχαν πάρει ένα χρώμα από τον ήλιο σαν την πορφυρή ανακάλυψη μέσα σ' ένα κοχύλι όταν την αντικρύζει για πρώτη φορά μαγεμένος ένας ζωολόγος και συγκινείται από τη ροδαλή υποσχόμενη ερυθρότητά της. Έτσι ήταν τα χέρια της. Μα απ' τα μάτια της κόπηκε η ανάσα του και φτερούγισε η καρδιά του. Μπλε ήταν ακόμα και πίσω απ' τα δαχτυλίδια καπνού των επιδεικτικών Τσέστερφιλντ  και των υπεροπτικών Lucky Stike. Διέκρινε ότι τα μάτια της ήταν πιο μπλε κι από μπλε. Σαν τον ωκεανό. Πιο μπλε κι από μπλε. Ένα μπλε στο οποίο θα μπορούσε να κολυμπάει για πάντα και να μην του ξεφύγει ποτέ ένα κατακόκκινο ή ένα κατακίτρινο.  Μέσα στο χάσμα αυτού του δωματίου, αυτό το μπλε, αυτά τα μάτια τον κατασπάραξαν, τον προσπέρασαν και δεν τον είδα ποτέ. Και ποτέ δεν θα τον έβλεπαν, γι' αυτό ήταν σίγουρος. 

Από εκείνη τη στιγμή ο Γιουτζίν  κατάλαβε τι έγραφαν όλα αυτά τα χρόνια οι ποιητές. Όλες οι χαμένες, οι περιπλανώμενες μοναχικές ψυχές, τα αδέλφια του. Γνώρισε μια αγάπη που δεν θα γινόταν ποτέ δική του. Τόσο γρήγορα την ερωτεύτηκε που δεν το άκουσε κανείς. Τον πάταγο, καθώς ερωτεύτηκε. Τον κρότο της ραγισμένης του καρδιάς. Ήταν απόλυτη σιωπή, μα η ζωή του είχε γίνει θρύψαλα." 

Ο Τόμας Γούλφ τον κοίταζε απορημένος όση ώρα εκείνος διάβαζε το απόσπασμα από το βιβλίο του. Δεν μπορούσε να διανοηθεί πως έπρεπε να περικόψει οτιδήποτε από αυτή την παράγραφο που θεωρούσε τέλεια. Όμως ο Μάξγουελ Πέρκινς κατέληξε:

Μάξγουελ Πέρκινς: Για να είσαι μυθιστοριογράφος πρέπει να επιλέγεις, να σμιλεύεις. Όλη η παραπάνω παράγραφος αντικαθίσταται με αυτές τις προτάσεις: 

"Ο Γιουτζίν είδε μια γυναίκα. Τα μάτια της ήταν μπλε. Την ερωτεύτηκε τόσο γρήγορα που κανείς μες το δωμάτιο δεν άκουσε καν τον ήχο."  

Χωρίς τις δημιουργικές "επεμβάσεις" του Πέρκινς, ο Τόμας Γουλφ ίσως να μην είχε καταφέρει να περιορίσει την εκφραστική του πληθωρικότητα και να γράψει τελικά τα υπέροχα βιβλία που διαβάζουμε μέχρι σήμερα.

 Ένας Χαρισματικός Άνθρωπος (Genius) Trailer 

 

Και θα είμαστε επικίνδυνοι...

 

ΗΤΤΑ

του Χαλίλ Γκιμπράν ή Χαλίλ Τζιμπράν (ορθή προφορά στα αραβικά) ή του "ανθρώπου από το Λίβανο", όπως είναι ευρύτερα γνωστός .

Οι πολύτιμες ήττες μας, πόση δύναμη μας χαρίζουν!

Ήττα, Ήττα μου, μοναξιά μου κι ερημιά μου,

Είσαι για με ακριβότερη κι από θριάμβους χίλιους,

Και στην καρδιά μου γλυκύτερη, από του κόσμου όλη τη δόξα.

Ήττα, Ήττα μου, αυτογνωσία κι αψηφισιά μου,

Ξέρω μ' αφορμή δική σου, πως είμαι νέος ακόμα και γοργοπόδαρος, 

Κι απαγίδευτος - σε μαραμένες δάφνες,

Και μέσα σου βρήκα μοναξιάς απάγκειο.

Και τη χαρά κεινού: π' αποφεύγεται και που καταφρονιέται.

Ήττα, Ήττα μου, αστραπόβολο σπαθί κι ασπίδα μου,

Στα μάτια τα δικά σου διάβασα

Πως ενθρονισμένος θα πει σκλαβωμένος,

Και καταληπτός, ισοπεδωμένος,

Και αδραγμένος, δε σημαίνει άλλο παρά ολοκληρωμένος

Όταν πια σαν ώριμο φρούτο, πέφτει ανάλωμα.

Ήττα, Ήττα μου, τολμηρέ μου σύντροφε,

Θ' ακούσεις και τα τραγούδια μου και τις σιωπές μου,

Εσύ κι άλλος κανένας, θα μου μιλάς για φτερουγίσματα,

Και για θαλασσινές βιασύνες,

Και για βουνά που λαμπαδιάζουν μες στη νύχτα,

Και μόνο εσύ, θα σκαρφαλώσεις την απότομη και βραχόσπαρτη ψυχή μου.

Ήττα, Ήττα μου, αθάνατο θάρρος μου,

Σύ κι εγώ θα γελάμε μαζί, με την καταιγίδα,

Και θα σκάβουμε τάφους για κείνα όλα που πεθαίνουν μέσα μας,

Και θα στεκόμαστε αποφασιστικά στον ήλιο,

Και θα είμαστε επικίνδυνοι.

("Ήττα" από τον Τρελό του Χαλίλ Γκιμπράν -εκδόσεις Μπουκουμάνη 1976, μετάφραση Σταύρος Μελισσηνός) 

Περισσότερα εδώ: ΧΑΛΙΛ ΓΚΙΜΠΡΑΝ

Κανείς δεν θα επιστρέψει εδώ για πολύ μεγάλο διάστημα...

Nicoletta Thomas

 

Το Σάββατο 26 Φεβρουαρίου ο Ουκρανός συγγραφέας Αντρέι Κούρκοφ κατέγραψε για τον "Economist" το χρονικό της δικής του αντίδρασης μετά την εισβολή των Ρώσων, τη διαφυγή του από το Κίεβο, καθώς και την προσπάθειά του να βρει ένα ασφαλές καταφύγιο αρχικά στο χωριό Λαζαρίβκα και στη συνέχεια στο Λβιβ, κοντά στα σύνορα με την Πολωνία. 

"Πέρασα το βράδυ της Πέμπτης, το τελευταίο μου στο Κίεβο, στο σπίτι της φίλης μου της Λίλι. Την προηγούμενη φορά είχε έρθει εκείνη σε εμάς. Κατά κάποιον τρόπο, το να έχεις έναν μουσαφίρη σου δίνει μια αίσθηση ασφάλειας. 

Μόλις φτάσαμε με τη γυναίκα μου, η Λίλι μας έδειξε πού θα πηγαίναμε αν ξεκινούσαν οι βομβαρδισμοί: ένα υπόγειο γκαράζ στο διπλανό κτήριο, το οποίο θα άνοιγε ένας φύλακας αν ηχούσαν οι σειρήνες. 

Μερικοί άνθρωποι ήταν ήδη εκεί περιμένοντας - μια νεαρή μητέρα με ένα κοιμισμένο μωρό στην αγκαλιά και κάποιες νεανικές παρέες μαζί με τις γάτες τους. Ανεβήκαμε στο διαμέρισμα της Λίλι, βάλαμε τα τηλέφωνα και τους υπολογιστές να φορτίσουν και φτιάξαμε τσάι. Αναρωτιόμασταν αν το Κίεβο πρόσφερε ασφάλεια επειδή είχε τόσες πρεσβείες, ή ήταν επικίνδυνο επειδή είχε τόσο πολλά κυβερνητικά κτήρια. 

Μιλήσαμε για την κατάσταση, για το γεγονός ότι η φίλη μας δεν είχε κλειδαριά στην πόρτα της τουαλέτας, για τα εκατοντάδες μηνύματα που λαμβάναμε συνεχώς από εκείνους που ανησυχούσαν για εμάς. (Απάντησα "είμαστε εντάξει" ξανά και ξανά.)

 Όλο αυτό το διάστημα είχα στο νου μου μήπως ακουστούν σειρήνες ή εκρήξεις, ωστόσο επικρατούσε ησυχία. Η Λίλι μας έβαλε σπιτικό τζιν και ξαφνικά κατάλαβα ότι έπρεπε να πάω για ύπνο. Είχα την αίσθηση ότι τίποτα δεν θα με ξυπνούσε. Ούτε καν ο Πούτιν! 

Στην πραγματικότητα είχα μια ανήσυχη νύχτα. Κάθε φορά που ξυπνούσα, κοιτούσα το τηλέφωνο που είχα δίπλα στο μαξιλάρι και αναρωτιόμουν αν έπρεπε να διαβάσω τα πρωτοσέλιδα. Κατάφερα να καταστείλω την παρόρμησή μου για ενημέρωση και κοιμήθηκα μέχρι τις έξι το πρωί. Όταν ξύπνησα, οι μάχες μαίνονταν μόλις δεκαπέντε χιλιόμετρα μακριά. 

Αποφασίσαμε να πάμε σπίτι, να πακετάρουμε και να φύγουμε για το εξοχικό μας. Λίγο αργότερα ακούστηκε μια σειρήνα, η οποία υποθέσαμε ότι ήταν το σήμα για το τέλος της απαγόρευσης κυκλοφορίας (στην πραγματικότητα ήταν μια προειδοποίηση αεροπορικής επιδρομής, αλλά δεν το γνωρίζαμε). 

Περπατήσαμε προς το διαμέρισμά μας μέσα στην έρημη πόλη, όπου το μόνο που ακουγόταν ήταν οι σειρήνες. Προσπαθήσαμε να σκεφτούμε τι έπρεπε να πάρουμε μαζί μας. Έβαλα σχεδόν όλο το φαγητό από το ψυγείο και τον καταψύκτη σε σακούλες. Η γυναίκα μου ετοίμασε τα έγγραφά μας. Ξέραμε ότι έπρεπε να πάρουμε τους υπολογιστές και τους φορτιστές μας. Αναρωτιόμουν συνεχώς τι ξέχασα. Μόνο όταν είχαμε φτάσει πια στα μισά της διαδρομής για το χωριό συνειδητοποίησα ότι δεν είχα πάρει κάλτσες, εσώρουχα και το νεσεσέρ. 

Μόλις μπήκαμε στο αυτοκίνητο, η γυναίκα μου τηλεφώνησε στη φίλη της τη Λένα και τη ρώτησε αν ήθελαν, αυτή και ο εικοσιπεντάχρονος γιος της Ντέιβιντ, που έχει αυτισμό και περπατάει αργά, να έρθουν μαζί μας στο χωριό. Η Λένα χρειάστηκε λίγα λεπτά για να αποφασίσει. Μέχρι να μιλήσουμε πάλι στο τηλέφωνο, είχαμε ήδη κολλήσει στην κίνηση. Μας ρώτησε αν μπορούσαμε να τους πάρουμε μαζί μας. 

Όλοι οι δρόμοι που οδηγούσαν στην κύρια έξοδο ήταν φρακαρισμένοι με ουρές αυτοκινήτων. Αν έκανα παράκαμψη για πάρω τη Λένα, δεν θα τα καταφέρναμε να βγούμε από την πόλη. Θα έπρεπε να βρουν τρόπο να φτάσουν στο αυτοκίνητό μας πριν ανοίξει πάλι η κίνηση. 

Μισή ώρα αργότερα τους είδα στην άκρη του δρόμου και φώναξα ανοίγοντας το παράθυρο: "Πού είναι ο Ντέιβιντ;" Η Λένα έδειξε το πεζοδρόμιο, όπου στεκόταν ο Ντέιβιντ κουβαλώντας μια μεγάλη μαύρη βαλίτσα. Τον φώναξε και μπήκαν και οι δύο στο αυτοκίνητο. 

Συνήθως χρειάζεται μία ώρα μέχρι το χωριό, το οποίο απέχει εκατό χιλιόμετρα από το Κίεβο. Την Παρασκευή μας πήρε τεσσεράμισι ώρες μέχρι να φτάσουμε. 

Τα αυτοκίνητα έκαναν επικίνδυνους ελιγμούς. Οι οδηγοί ήταν σαφώς εξαντλημένοι. Αν δεν υπήρχε μποτιλιάρισμα, τα δυστυχήματα θα ήταν πολλά. Μερικοί ανυπομονούσαν τόσο να βρουν διέξοδο, που έπαιρναν λάθος κατεύθυνση και ακολουθούσαν την άδεια λωρίδα κυκλοφορίας που οδηγούσε στο Κίεβο, με τα φώτα έκτακτης ανάγκης αναμμένα. Κάθε τόσο τους προσπερνούσαν τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού, φορτηγά και τανκς. 

Μέτρησα πέντε αυτοκίνητα εγκαταλειμμένα μετά από μια σύγκρουση στη μέση του δρόμου. 

Το δάσος απλωνόταν και τις δύο πλευρές του δρόμου, όπου περιστασιακά υπήρχαν στοιβαγμένα σακιά με άμμο που πίσω τους έκρυβαν οπλισμένους στρατιώτες. Κάθε δέκα λεπτά ακούγαμε στο ραδιόφωνο ανακοινώσεις που ζητούσαν από τον κόσμο να μην ποστάρει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φωτογραφίες των ουκρανικών αμυντικών θέσεων. Όταν κάποια στιγμή που περνούσαν από δίπλα μας μερικά στρατιωτικά "Humvee" πήγα να πιάσω το κινητό μου, η γυναίκα με αγριοκοίταξε. "Δεν είναι για το facebook", απολογήθηκα. 

Αν όλοι μας διασκορπιζόμαστε σε διαφορετικές κατευθύνσεις, αυτή είναι μια καθοριστική στιγμή για την Ουκρανία. Γίνομαι όλο και πιο περήφανος κάθε φορά που ακούω τα νέα - την εξαιρετική στρατηγική, τη γενναιότητα - αν και φυσικά ακούμε μόνο τη μια πλευρά της ιστορίας. Δεν νομίζω ότι η Ουκρανία είναι έτοιμη να συνθηκολογήσει. Το οποίο είναι τραγικό. Και την ίδια στιγμή καλό. 

Όταν φτάσαμε στο χωριό μας, τη Λαζαρίβκα, ένιωσα μια ανακούφιση. Το σπίτι μας υπήρξε το καταφύγιό μας όλα αυτά τα χρόνια. Ήμασταν έτοιμοι να μετακομίσουμε εκεί κατά τη διάρκεια της αναμέτρησης με τη Ρωσία, το 2014. Περάσαμε το μεγαλύτερο μέρος του πρώτου έτους της πανδημίας εκεί, απολαμβάνοντας κάθε φάση της άνοιξης, φυτεύοντας πατάτες, κρεμμύδια, σκόρδα και καρότα, μαζεύοντας μήλα και κάνοντας χυμό σταφυλιού. Έγραψα ένα μυθιστόρημα εκεί για τον εμφύλιο πόλεμο στο Κίεβο το 1919. 

Κατά τη διάρκεια αυτού του χειμώνα διατηρήσαμε τη θέρμανση σε λειτουργία, σε περίπτωση που έπρεπε να επιστρέψουμε. Το ρωσικό αέριο είναι ακριβό (200 ευρώ το μήνα), αλλά δεν με ένοιαζαν τα χρήματα. Έδειξα στη Λένα και τον Ντέιβιντ το δωμάτιό τους και έφτιαξα καφέ. Αρχίσαμε να βολευόμαστε. Πήγα τα τρόφιμα στους γείτονές μας τη Νίνα και τον Τόλικ, και μίλησα μαζί τους πριν επιστρέψω σπίτι για να γράψω. 

Τότε ένας φίλος, ένας καλά δικτυωμένος επιχειρηματίας, μου τηλεφώνησε από το Κίεβο. "Πού είσαι;" με ρώτησε ανήσυχός. Του εξήγησα. "Φύγε αμέσως!" μου είπε. "Μου είπαν οι Αμερικανοί ότι ο ρωσικός στρατός θα καταλάβει το Κίεβο τις επόμενες ενενήντα ώρες και στη συνέχεια θα συλλάβουν όλους όσοι επέκριναν τον Πούτιν. Έχουν ήδη λίστες με όλους τους φιλοουκρανούς ακτιβιστές με διευθύνσεις!" 

Δεν τον πίστεψα, αλλά ούτε και ήθελα να το ρισκάρω. Αποφασίσαμε να φύγουμε για το Λβιβ, εκεί όπου βρίσκονταν τα παιδιά μας. Η Λένα και ο Ντέιβιντ δεν ήθελαν να μείνουν στο χωριό χωρίς εμάς, οπότε όλοι μαζί ξαναμπήκαμε στο αυτοκίνητο (πολύ αργότερα θυμηθήκαμε τη γάτα της Λένας, που την είχαμε ξεχάσει στο διαμέρισμά της στο Κίεβο). 

Μας πήρε είκοσι δύο ώρες για να φτάσουμε στο Λβιβ, ένα ταξίδι διάρκειας έξι ωρών. Δεν  είχαμε και πολλά πράγματα μαζί μας αυτή τη φορά. Η γυναίκα μου είχε δώσει το κατεψυγμένο κρέας και τα ψάρια στη Νίνα και τον Τόλικ. Η Νίνα έκλαψε και αγκάλιασε τη γυναίκα μου. Ο Τόλικ, ο οποίος είναι εβδομήντα ετών, φαινόταν χλομός και αποπροσανατολισμένος. 

Αυτή τη φορά έκλεισα τη θέρμανση καθώς έφευγα. 

Κανείς δεν θα επιστρέψει εδώ για πολύ μεγάλο διάστημα..."  

ΠΗΓΗ: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

It's not black and white, it's a grand gray masse

"Δεν είναι μαύρο και άσπρο, είναι μια μεγάλη γκρίζα μάζα"

~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Yπάρχει η αισιοδοξία χωρίς την απαισιοδοξία; Η σκιά χωρίς το φως; Το μέλλον χωρίς το παρελθόν; Το σωστό χωρίς το λάθος;

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

-Θα μπορούσατε άραγε να δεχτείτε το ενδεχόμενο να μην είχατε γεννηθεί από μια μητέρα και έναν πατέρα αλλά να χρωστάτε την ύπαρξή σας στην γενετική ιατρική; Να είστε παιδιά της ιατρικής βιολογίας;

- Θα μπορούσατε να ζείτε σε έναν κόσμο που θα απαγόρευε τις λέξεις "μητέρα", "πατέρας", "οικογένεια" ως ικανές να ξεσηκώσουν συναισθήματα στην ψυχή σας;

- Θα μπορούσατε να ζείτε σ’ έναν κόσμο συνεχούς ευτυχίας, χωρίς ασθένειες, προβλήματα και αρνητικές σκέψεις;  Να ήταν λυμένα από το Κράτος όλα τα βιοποριστικά σας προβλήματα και να ήσασταν προκαθορισμένοι γενετικά για την εργασία που θα κάνατε;

- Θα μπορούσατε να ζείτε σ’ έναν κόσμο όπου το Κράτος θα φρόντιζε να μην πονάτε ποτέ, ούτε οργανικά ούτε ψυχικά, προμηθεύοντας όλον τον πληθυσμό με δωρεάν χημική ουσία που θα κρατούσε τον εγκέφαλό σας σε μόνιμη ευτυχία και αισιοδοξία;

- Θα μπορούσατε να ζείτε σ’ έναν κόσμο όπου το Κράτος θα υπέβαλλε τα παιδιά σας, στην «κατάλληλη» εκπαίδευση για να ζήσουν μια ζωή χωρίς προβλήματα και χωρίς το φόβο του θανάτου, προγραμματίζοντας υπνοπαιδεία και παιχνίδια μέσα στα γηροκομεία, δίπλα στους ετοιμοθάνατους;

- Θα μπορούσατε να ζείτε σ’ έναν κόσμο όπου ο έρωτας θα μεταφραζόταν μόνον σε σεξ, όπου τα σεξουαλικά όργια θα ήταν καθημερινή υπόθεση, ελεύθερα από κάθε ηθική κριτική και θα είχατε την δυνατότητα, μέσω προηγμένης τεχνολογίας, να βιώνετε απόλυτα ρεαλιστικά τις ταινίες που βλέπετε πατώντας τα κατάλληλα κουμπιά από τις "πνευματικές καρέκλες" σας;

- Θα μπορούσατε να ζείτε σ’ έναν κόσμο όπου το Κράτος θα σας προστάτευε από τα πάθη και τα έντονα συναισθήματα, εκπαιδεύοντάς σας, από παιδιά σ' αυτό; Θα σας απαγόρευε οτιδήποτε θα μπορούσε να διεγείρει το συναίσθημά σας όπως η λογοτεχνία, η Τέχνη και η επαφή με την φύση, προκειμένου να σας κρατάει ήρεμους και ατάραχους;

- Θα μπορούσατε να ζείτε σ’ έναν κόσμο όπου θα απαγορευόταν αυστηρά ο Όμηρος, ο Σαίξπηρ, η μουσική (εκτός από χαζά τραγουδάκια), η λογοτεχνία, η φιλοσοφία και γενικά οτιδήποτε θα καλλιεργούσε τη σκέψη και την ψυχή σας, με αντικειμενικό στόχο τον ατάραχο νου;

- Θα μπορούσατε να ζείτε σ’ έναν κόσμο όπου δεν θα υπήρχαν καθόλου εντάσεις, βία, πόλεμοι γιατί όλοι θα λειτουργούσαν με νηφαλιότητα και ηρεμία χάρη στο κατάλληλο δωρεάν ναρκωτικό;

- Τέλος, θα μπορούσατε να ζείτε σ’ έναν κόσμο όπου η ζωή σας θα διαρκούσε αυστηρά μέχρι τα εξήντα χρόνια και μετά το Κράτος θα σας μετέφερε σε Νοσοκομεία Μελλοθανάτων για να πεθαίνετε ήσυχα, προκειμένου να μείνει σταθερά στα δύο δισεκατομμύρια ο πληθυσμός της Γης;

 

Σκεφτείτε ψύχραιμα. Βάλτε σε σωστή λίστα τα θετικά και τα αρνητικά.

Θα μπορούσατε;

Αν ναι, τότε, 

Καλώς ήρθατε στον Θαυμαστό Καινούργιο Κόσμο του Άλντους Χάξλεϋ;

Αν πάλι, θα προτιμούσατε να ζείτε μαζί με τους ιθαγενείς, ελεύθερος στη φύση, ακολουθώντας τους νόμους της, με αρρώστιες, πείνα, στερήσεις, πόνο, κακουχίες,  συναισθήματα, πάθη, αποκλειστικότητα στον έρωτα, θρησκεία, ρομαντισμό, όνειρα, απογοητεύσεις... ελεύθεροι, τότε,

Καλώς ήρθατε στον Καταυλισμό των Αγρίων μαζί με τον Τζον. 

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

"Διαχειριστής του Παγκόσμιου Κράτους: Η αγαμία σημαίνει πάθος και νευρασθένειες, που με τη σειρά τους σημαίνουν αποσταθεροποίηση. Δεν μπορείς να κρατήσεις έναν πολιτισμό σε διάρκεια, χωρίς την απόλαυση των διαστροφών.

Άγριος Τζον: Μα ο Θεός είναι η αιτία για ό,τι ευγενικό, ωραίο, ηρωικό. Αν είχατε έναν Θεό…

Διαχειριστής του Παγκόσμιου Κράτους: O πολιτισμός δεν έχει ανάγκη από ευγένειες και ηρωισμούς. Αυτά είναι συμπτώματα πολιτικής ανικανότητας. Σε μια οργανωμένη κοινωνία, όπως η δική μας, κανείς δεν  έχει την ευκαιρία να φανεί ευγενικός ή ήρωας. Θα πρέπει πρώτα να υπάρξει αποσταθεροποίηση. Εκεί όπου γίνονται πόλεμοι, όπου υπάρχουν αντιμαχόμενα συμφέροντα, πειρασμοί που πρέπει κανείς ν’ αποφύγει, αντικείμενα πόθου που πρέπει ν’ αποκτηθούν ή να διαφυλαχθούν – εκεί φυσικά, υπάρχουν και τα περιθώρια για πράξεις ευγενικές και ηρωικές.

 Σήμερα δεν έχουμε πολέμους. Η μεγαλύτερή μας φροντίδα είναι να μην αγαπήσει κανείς κάτι υπερβολικά.

Δεν υπάρχουν αντιμαχόμενα συμφέροντα, είμαστε προκαθορισμένοι να κάνουμε ακριβώς αυτό που πρέπει.

Κι αυτό που πρέπει να κάνουμε, μας είναι πολύ ευχάριστο. Οι φυσικές ορμές είναι απελευθερωμένες, άρα δεν αντιμετωπίζουμε πειρασμούς προς αποφυγή. Κι αν κάτι, κάπου πάει στραβά, υπάρχει πάντα η "σόμα" για ένα ταξίδι μακριά από τα δυσάρεστα γεγονότα. Η "σόμα" σε ηρεμεί, σβήνει τον θυμό, σε συμφιλιώνει με τους εχθρούς σου, σε κάνει υπομονετικό και ανθεκτικό στον πόνο.

Στο παρελθόν, όλ’ αυτά απαιτούσαν χρόνια ψυχικής εξάσκησης. Τώρα, μ’ ένα-δυο γραμμάρια "σόμα" έχεις φθάσει στο ίδιο αποτέλεσμα. Όλοι είναι ενάρετοι στις μέρες μας. Tη μισή ηθικότητά σου την κουβαλάς πάνω σου σε χάπια ναρκωτικού. Χριστιανισμός δίχως δάκρυα –αυτή είναι η "σόμα".

 Άγριος Τζον: Τα δάκρυα όμως είναι αναγκαία. Θυμάστε τι είπε ο Οθέλλος; “Αν μετά τη θύελλα ακολουθεί θεσπέσια ηρεμία, τότε ας λυσσομανούν οι άνεμοι που τους νεκρούς ξυπνάνε…” "

 ~~~~~~~~~~~

Σήμερα θα αναφερθώ σε ένα βιβλίο που δεν θεωρώ καθόλου εύκολο.

Δίσταζα πολύ να το παρουσιάσω γιατί δεν είναι απ’ αυτά, τα αισιόδοξα, που μιλούν για το ρόδινο μέλλον. Αντίθετα, περιγράφει ένα απαισιόδοξο παρόν και μέλλον. Όμως, κατά έναν περίεργο τρόπο, καταφέρνει στο τέλος, μέσα απ’ την δύσκολη διαδρομή του, να οδηγήσει τον υπομονετικό αναγνώστη, στη …θάλασσα. 

Πρόκειται για ένα απ' τα ποιητικότερα βιβλία που έχω διαβάσει μέχρι σήμερα.

Καταφέρνει μέσα απ' την περιγραφή μιας εφιαλτικής προοπτικής της Ανθρωπότητας, να αναδείξει το μεγαλείο της ελεύθερης ανθρώπινης ψυχής.

"Θαυμαστός καινούργιος κόσμος"  του Άλντους Χάξλεϋ.  

Περί αυτού πρόκειται.

Άλντους Χάξλεϋ (βιολόγος, συγγραφέας κ.α.)
Περισσότερες πληροφορίες για τον Άλντους Χάξλεϋ Εδώ

Οι κοινωνικές συνθήκες κάτω από τις οποίες γράφτηκε το βιβλίο.

Το 1932, όταν είδε το φως της δημοσιότητας ο Θαυμαστός καινούργιος κόσμος, η ανθρωπότητα είχε ήδη γνωρίσει την  Ρωσική και την Βιομηχανική Επανάσταση που άλλαξαν άρδην την κοινωνική, οικονομική και πνευματική κατάσταση της ανθρωπότητας. 

Στο Λονδίνο της εποχής εκείνης, γίνονταν συχνά διάφορα διεθνή συνέδρια όπου επιστήμονες συσκέπτονταν προκειμένου να διαγνώσουν το μέλλον του ανθρώπου. Αντικείμενο των συζητήσεων αυτών ήταν η βελτίωση της ηθικής, της πνευματικής και της βιολογικής του υπόστασης. 

Με ποιόν τρόπο άραγε; Μήπως μέσω της ελεγχόμενης βιολογικής του εξέλιξης;

Ήταν κι αυτό ένα θέμα που τέθηκε στο τραπέζι των διεθνών φόρουμ εκείνης της εποχής.

Ο Χάξλεϋ, την εποχή που έγραψε το βιβλίο του, δεν είχε κανένα λόγο να είναι αισιόδοξος για το μέλλον της ανθρωπότητας. Επηρεασμένος από το κλίμα αυτό και κάτω από την πίεση των συνταρακτικών κοινωνικών και πολιτικών αλλαγών που συντελούνταν, αποφάσισε να γράψει ένα βιβλίο, στο οποίο να εκθέτει με, ομολογουμένως σοκαριστικό τρόπο, τους φόβους και τις ανησυχίες του για το μέλλον της. Ήταν αυτός που περιέγραψε τον κόσμο της Παγκοσμιοποίησης πριν καν γνωρίσουμε αυτή την έννοια.

Έτσι γεννήθηκε ο "Θαυμαστός καινούργιος κόσμος" που έμελλε να ταράξει τόσο πολύ τα ειωθότα που στο τέλος μπήκε στην λίστα των απαγορευμένων δυστοπικών (τρομακτικών, δυσάρεστων) μυθιστορημάτων, ως ανήθικο και επικίνδυνο. 

Πρόκειται για το δεύτερο, χρονολογικά, βιβλίο, στο σύνολο των τριών που απαγορεύτηκαν λόγω του περιεχομένου τους. 

-Εμείς (1924)  -  Γιεβγκιένι Ζαμιάτιν

- Θαυμαστός καινούργιος κόσμος (1932)  -  Άλντους Χάξλεϋ

-1984 (1949)  -  Τζωρτζ Όργουελ.

O Θαυμαστός καινούργιος κόσμος  απαγορεύτηκε στην Ιρλανδία το 1932, για τη γλώσσα του και διότι αντιτίθεται στη θρησκεία και στην οικογένεια

Στην Αυστραλία μεταξύ του 1932 -1937 

Στην Ινδία, ως έργο "πορνογραφικό" το 1967.

Στις ΗΠΑ ακόμα και σήμερα δημιουργεί αντιδράσεις σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου Αμερικανικών Βιβλιοθηκών.

Τι σκέφτεται και νιώθει ο άνθρωπος την περίοδο εκείνη;

Απ’ τη μια, βλέπει τον Καπιταλισμό να τον αντικαθιστά με τις μηχανές με αποτέλεσμα να χάνει τη δουλειά του και να πέφτει στην εξαθλίωση. Απ’ την άλλη,  αντιλαμβάνεται τις τεράστιες κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές που φέρνει ο Κομουνισμός. Νέες αντιλήψεις, νέες μεγάλες συγκρούσεις που θα καθορίσουν το μέλλον του. Καπιταλισμός - Κομουνισμός. Η ατομική ελευθερία συρρικνώνεται χάριν της συλλογικής. Η ζωή του διαμορφώνεται από το Κράτος. Σταθερή και σταδιακή κατάργηση της αυτοδιάθεσης και της ελευθερίας του.

 Λίγα λόγια για το βιβλίο

Στον Θαυμαστό καινούργιο κόσμο του Χάξλεϋ υπάρχει μόνον ένα κράτος στον πλανήτη, το Παγκόσμιο Κράτος. Εκεί, η τέχνη και η λογοτεχνία είναι απαγορευμένες γιατί δημιουργούν έμπνευση και πάθος στον άνθρωπο. Έχει εξοριστεί το συναίσθημα που κάνει τον άνθρωπο να ονειρεύεται και να δημιουργεί. Η επιστήμη σε αυτόν τον εφιαλτικό κόσμο ελέγχεται. Δεν υπάρχει θρησκεία ή θεός όπως τον γνωρίζουμε εμείς.

Οι άνθρωποι αναπαράγονται σε κρατικά κέντρα επωάσεως και αναπτύσσονται μέσα σε φιάλες. 

Χωρίζονται από τη στιγμή της γονιμοποίησης σε τάξεις ανάλογα με τον τελικό κοινωνικό και επαγγελματικό προορισμό τους.

Τα ωάρια που ανήκουν στις τρεις κατώτερες τάξεις κλωνοποιούνται δημιουργώντας φουρνιές ομοιόμορφων ανθρώπων, που θα χρησιμοποιηθούν ως εργάτες σε εργοστάσια.

Ο θεός είναι ο Χένρυ Φόρντ, σ’ αυτόν ορκίζονται οι πολίτες του Παγκόσμιου Κράτους (σαρκαστική αναφορά στον Αμερικανό αυτοκινητοβιομήχανο, τον εμπνευστή της κινητής γραμμής παραγωγής που έφερε επανάσταση στη διαδικασία μαζικής παραγωγής)

Οι εφιαλτικές αρχές της ευγονικής που εφαρμόζονται στο Παγκόσμιο Κράτος έχουν ως σκοπό την "ευτυχία" των ανθρώπων. Η ομοιομορφία και η αποφυγή των συναισθημάτων κρατάει μακριά τις κοινωνικές συγκρούσεις, τη βία. Χάρη στην υπνοπαιδεία, τα μέλη κάθε τάξης εκπαιδεύονται να επιτελούν σωστά τον ταξικό ρόλο τους και να είναι ικανοποιημένα με αυτόν. Τους δίνεται από το Κράτος η «σόμα» ένα ναρκωτικό σε χάπια που κρατά όποιον το παίρνει, μακριά από κάθε δυσάρεστο και βίαιο συναίσθημα. Άρα ο εχθρός εδώ, είναι το συναίσθημα και οτιδήποτε το δημιουργεί. 

Το Παγκόσμιο Κράτος επιτρέπει την σεξουαλική ελευθερία «όλοι ανήκουν σε όλους». Η ατομικότητα εξαφανίζεται. Δουλεύουν επτά ώρες χαλαρά και ύστερα ναρκωτικά και παιχνίδια, ελεύθερες σχέσεις και αισθησιακά θεάματα που ολοκληρώνονται με σεξουαλικά όργια. Αυτή είναι η ζωή τους.

Όλα είναι υπό έλεγχο. Ακόμη και η αρρώστια, τα γηρατειά και ο θάνατος. Οι άνθρωποι ζουν ακμαίοι ως τα εξήντα τους. Έπειτα, οδηγούνται σε Νοσοκομεία Μελλοθανάτων για να πεθάνουν ήσυχα εξασφαλίζοντας τη σταθερότητα του πληθυσμού του πλανήτη που δεν πρέπει να υπερβαίνει τα δύο δισεκατομμύρια.

Φάρος Μελαγκάβι -
( από μια εκδρομή στο Λουτράκι)

"I break upon the waves

I feel the sun upon my face..." 

 

Όμως...σ’ έναν «Καταυλισμό Αγρίων» μεγαλώνει  ο Τζον, διαβάζοντας Σαίξπηρ. Ο Σαίξπηρ είναι απαγορευμένος από το Παγκόσμιο Κράτος.

Ο Τζον, το "ξένο" σώμα αυτού του τυποποιημένου κόσμου, θα πυροδοτήσει την ανατροπή ή απλά θα ταράξει τα νερά του θαυμαστού νέου κόσμου;

Ο Τζον αισθάνεται, παθιάζεται, ονειρεύεται ακόμα. Βρίσκεται σε επαφή με το κέντρο του, τη φύση και είναι φυσικό γι' αυτόν να σκέπτεται, να ερωτεύεται και να αντιδρά στον παραλογισμό του εφιαλτικού Παγκόσμιου Κράτους.  

Οι φιλοσοφικές συζητήσεις του με τον Διαχειριστή είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες, βάζοντας σημαντικά ερωτήματα για την ανθρώπινη ευτυχία. 

Το δίλημμα που θέτει ο Χάξλεϋ είναι οδυνηρό. Βάζει τον αναγνώστη να μετρήσει με ρεαλισμό τα υπερ και τα κατά και να αποφασίσει, ποιο θέλει να είναι το μέλλον του. 

Τί θα διαλέξεις άνθρωπε; Ό,τι κι αν διαλέξεις, να ξέρεις πως θα πληρώσεις ένα ακριβό τίμημα.

Ο άγριος Τζον διαλέγει, αλλά...

Το τέλος του μυθιστορήματος είναι συγκλονιστικό και ποιητικό συγχρόνως.

Και πάνω απ' όλα άκρως αινιγματικό. Ένα τέλος κλεισμένο σε μια παράγραφο, που αξίζει να συζητηθεί.

"...Αργά, πολύ αργά, τα πόδια γύριζαν σαν δυο μαγνητικές βελόνες προς τα δεξιά: βόρεια, βορειοανατολικά, ανατολικά, νοτιοανατολικά, μετά σταμάτησαν για λίγο κι άρχισαν αργά να γυρίζουν αντίστροφα προς τ' αριστερά. Νοτιοδυτικά, νότια, νοτιοανατολικά, ανατολικά".

Η γνώμη μου

Ονειρευτείτε, νιώστε, οραματιστείτε, διαβάστε λογοτεχνία, ζωγραφίστε, πηγαίνετε σε εκθέσεις ζωγραφικής, περπατείστε στη φύση, αγαπείστε τη φύση, προστατέψτε τη φύση, ερωτευτείτε. Δυναμώστε την ψυχή σας, το πνεύμα σας. Μόνον αυτό μας κρατάει ζωντανούς και ικανούς να αντιδρούμε στον παραλογισμό. 

Και ζώντας μέσα από τις επιλογές μας, μη ξεχνάμε ποτέ το "Μέτρον άριστον" του Κλεόβουλου του Λίνδιου. Δηλαδή, την ισορροπία. Οι ισορροπημένες σχέσεις μας με το περιβάλλον θα μας χαρίσουν την πολυπόθητη ελευθερία. Άνθρωποι, ζώα, φυτά, όλα, αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο. Το έχουν πει και το έχουν γράψει ανά τους αιώνες χιλιάδες σπουδαίοι που οδήγησαν τη ζωή τους προς σ’ αυτή την κατεύθυνση.

Δεν υπάρχουν νικητές και ηττημένοι, κερδισμένοι και χαμένοι. Η πολυπόθητη ισορροπία ξεπηδάει μέσα από την ατομική και συλλογική συνείδηση. Όταν καταφέρει ο άνθρωπος να δει τον εαυτό του ως μέρος του Όλου και υπερβεί το πρόσκομμα του "εγώ" θα θέσει στην υπηρεσία της ανθρωπότητας τον εαυτό του με απόλυτη συνείδηση και δεν θα κάνει ποτέ πίσω. Θα εμμένει στον στόχο του που δεν μπορεί να είναι κανείς άλλος πέρα από την εμπνευσμένη ελευθερία.

Αν ζούσαμε σήμερα στο Παγκόσμιο Κράτος του Χάξλεϋ, το μόνο σίγουρο είναι πως θα βρισκόμασταν σε κάποιο Νοσοκομείο Μελλοθανάτων περιμένοντας να πεθάνουμε. Ευτυχώς αυτό δεν ισχύει. Ακόμα μπορούμε να διορθώσουμε τον κόσμο που ζούμε.

 Δεν υπάρχει παρελθόν, παρόν και μέλλον. Ο χρόνος είναι σχετικός και μέσα σ’ αυτόν πλέουμε πάνω σε μια σχεδία: τα συναισθήματα, τα όνειρα και τις εμπνεύσεις μας. 

Αυτά είναι τα όπλα μας, ονειροπόλοι μου.

"Φαντάσου πόσα αγαθά πλάσματα υπάρχουν εδώ! Πόσο πανέμορφη είναι η ανθρωπότητα! Ω θαυμαστέ καινούργιε κόσμε" (1)

(1) Σ' αυτήν τη φράση της Μιράντας, στην "Τρικυμία" του Σαίξπηρ, οφείλει τον τίτλο του το μυθιστόρημα)

Μπορούμε ακόμα να οραματιζόμαστε έναν Καλύτερο Κόσμο.

Και επειδή καταλαβαίνω πως ο Θαυμαστός Καινούριος Κόσμος σας τάραξε, η υπέροχη μουσική του Hans Zimmer  που συνέθεσε για την ταινία με θέμα τον άλλον "άγριο" Νίκι Λάουντα, θα βάλει την καρδιά στην θέση που πρέπει να βρίσκεται. :)

Περισσότερα για την ταινία Εδώ

Hans Zimmer - Lost but Won (soundtrack της ταινίας "Rush" 2013)

Αγαπημένη...

Η  ΚΥΡΙΑ  ΜΕ  ΤΙΣ  ΚΑΜΕΛΙΕΣ

Μια καλογραμμένη κριτική για το κλασικό αριστούργημα του συγγραφέα Αλέξανδρου Δουμά (υιού), που εισάγει τον υποψήφιο αναγνώστη στην ατμόσφαιρα του Παρισιού την εποχή του ρομαντισμού : εδώ

Κρατάμε ως σημαντική σημείωση πως, από αυτό το βιβλίο, ο Verdi εμπνεύστηκε την Τραβιάτα.

Maria Callas-Verdi- La traviata-Libiamo ne' lieti calici

Η ακαταμάχητη γοητεία του Πολ Όστερ

«Το γράψιμο ξεκινά μέσα στο σώμα σου, είναι η μουσική του σώματος, κι έστω κι αν τα λόγια έχουν νόημα, αν μπορούν μερικές φορές να έχουν νόημα, η μουσική των λόγων βρίσκεται εκεί όπου αρχίζουν τα νοήματα.  “Ο Αόρατος” γράφτηκε σαν φούγκα, εγώ απλώς ακολουθούσα τη μουσική»

Θυμάμαι πως από μικρή, δεν μου αρκούσε μόνον να διαβάζω ένα βιβλίο αλλά προσπαθούσα να γνωρίσω όσο γίνεται περισσότερα πράγματα και για τον χαρακτήρα και τις ιδιαιτερότητες του συγγραφέα του. 
Ο χαρακτήρας βέβαια του συγγραφέα δεν πρέπει να επηρεάζει τη γνώμη μας για το έργο του. Συνήθως μεγάλοι συγγραφείς δεν υπήρξαν και μεγάλοι ή έστω καλοί άνθρωποι. 
Παρ' όλα αυτά όμως πάντα με γοήτευε να γνωρίσω τον άνθρωπο πίσω από τον συγγραφέα.

Ο Πολ Όστερ με κέρδισε εξ αρχής με το βλέμμα του. Το πρώτο πράγμα που προσέχεις πάνω του είναι το βλέμμα του.
Βαθύ, διεισδυτικό, τρυπώνει στην ψυχή σου και σε αφοπλίζει πριν καν γνωρίσεις τον ίδιο τον άνθρωπο. 
Ο Πολ Όστερ είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς Αμερικανούς συγγραφείς στην Ευρώπη.
Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε 20 γλώσσες και κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού παγκοσμίως.
Έχει δώσει άπειρες συνεντεύξεις αλλά θα σταθώ σε μια που έδωσε το 2014 εδώ, στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου του με τον τίτλο " 4321". Είχε πολύ ενδιαφέρον ν' ακούσει κανείς όλα όσα είχε να πει για τη ζωή του, τη χώρα του, τις απώλειες και τον έρωτα. Υπήρξε αφάνταστα γενναιόδωρος, γοητευτικός, αφοπλιστικός, ειλικρινής, άμεσος και ευθύς.
Παρακολουθώντας αυτή την συνέντευξη κράτησα κάποιες σημειώσεις που τώρα μου δίνουν τη δυνατότητα να σκιαγραφήσω τον άνθρωπο-συγγραφέα όπως εγώ τον ένιωσα.

Γεννήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου του 1947 στο Νιου Τζέρσεϊ. Συνηθίζει να γράφει πρώτα χειρόγραφα και κατόπιν σε γραφομηχανή.

Ξεκίνησε γράφοντας ιστορίες για το μπέιζμπολ με το ψευδώνυμο Πολ Μπέντζαμιν.

Το πρώτο του ενδιαφέρον για το γράψιμο το πυροδότησε μια τυχαία συνθήκη, όταν δηλαδή η οικογένειά του, που ουδεμιά σχέση είχε με την λογοτεχνία, κληρονόμησε τη βιβλιοθήκη του θείου του. Εκεί, είχε για πρώτη φορά την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με τον κόσμο της λογοτεχνίας και να ξεκινήσει το ενδιαφέρον του για το γράψιμο.

«Οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να γράφουν και να διαβάζουν ιστορίες. Είναι κάτι ανεξάντλητο, δεν με πτοούν τα κινητά και τα e-mails. Οι άνθρωποι πεινούν για ιστορίες. Όποια μορφή κι αν έχουν πια. Η συγγραφή απαιτεί χρόνο και γερό στομάχι. Το να γράφεις και να ζεις όλη τη μέρα σ’ ένα δωμάτιο με δαίμονες, δεν είναι ο πιο ενδεδειγμένος τρόπος για να μεγαλώνει κανείς. Χρειάζεσαι έναν πολύ σκληρό καταναγκασμό για να γίνεις συγγραφέας.»

"Η εποχή μας έχει χάσει τις ισορροπίες  της, ζούμε σε ταραγμένους καιρούς. Και στις ΗΠΑ τα πράγματα δεν είναι καλύτερα, τα πανεπιστήμια είναι πανάκριβα, οι νέοι για τις σπουδές τους χρειάζονται μια περιουσία, δανείζονται συνήθως για να σπουδάζουν και αυτό είναι το τραγικό, φανταστείτε ένα μικρό παιδί να ξεκινά τη ζωή του ήδη χρεωμένο. Όμως η πτώχευση δεν είναι το τέλος! Είναι απλώς μια νέα αρχή! Οι μισοί Αμερικανοί είναι παρανοϊκοί και οι υπόλοιποι έχουν χαμηλό διανοητικό επίπεδο, η λογική τους δεν διαφέρει από αυτή των τζιχαντιστών"

Το παράδοξο και οι συμπτώσεις, το τυχαίο, είναι κάτι που το έχει βιώσει κατ’ επανάληψη στη ζωή , σε σημείο που στάθηκε ικανό να τροφοδοτήσει και την έμπνευσή του:

«Ο πατέρας μου έπεσε από την οροφή ενός τετραώροφου, πενταώροφου κτιρίου. Την πτώση του ανέκοψε ένα μπουγαδόσκοινο και δεν έπαθε τίποτα, όμως, την ίδια χρονιά κάποιοι γείτονες έβαφαν το σπίτι τους και κάποιος έπεσε και πέθανε».

«Η γιαγιά μου είχε σκοτώσει τον παππού, τη θυμάμαι με φόβο χωρίς ακόμα να γνωρίζω τίποτε για τον φόνο. Αυτός είχε φύγει με μια άλλη γυναίκα κι επέστρεψε. Κι εκείνη χωρίς να πει τίποτα πήρε το όπλο και ξαφνικά τον σκοτώνει. Από τα πέντε παιδιά τους δεν μιλούσε κανείς, τα ξαδέλφια δεν ξέραμε τίποτα κι όταν ρωτούσα τον πατέρα μου πως πέθανε ο παππούς, πότε μου έλεγε πως σκοτώθηκε στον πόλεμο, πότε πως έπεσε και άλλοτε πως σκοτώθηκε σε κυνηγετικό ατύχημα. Την αλήθεια την έμαθε μια εξαδέλφη μου σε ένα αεροπορικό ταξίδι «Πώς λέγεστε; Όστερ; Από πού είστε; Α, είστε συγγενής μ’ εκείνη την κοκκινομάλλα τρελή που στις αρχές του αιώνα είχε σκοτώσει τον άντρα της!»

Το περίεργο είναι ότι στους γονείς μας δεν το είπε κανείς κι όταν το έγραψα στην "Επινόηση της μοναξιάς", βέβαια, δεν ζούσε ο πατέρας μου αλλά θύμωσε ο θείος μου (! ) επειδή διαβάλλω, όπως είπε, την οικογένεια.

«Όταν ήμουν δεκατεσσάρων χρόνων, το καλοκαίρι του 1961 στην κατασκήνωση είχα την πρώτη εμπειρία θανάτου. Περνούσαμε κάτω απ’ τον φράκτη και τον διπλανό μου τον σκότωσε κεραυνός, πέντε έξι δευτερόλεπτα να είχα καθυστερήσει και θα ήμουν στη θέση του εγώ! Τότε δεν ήξερα ότι είχε πεθάνει, όμως ήταν τελικά ο πρώτος νεκρός. Μπορεί να μην έχω ζήσει πολέμους, οι δικοί μου να μη βασανίστηκαν και εγώ να θεωρούμε τυχερός, έχω ζήσει μια ήσυχη και συνηθισμένη ζωή, όμως εκείνη η ημέρα ήταν η δική μου εκδοχή πολέμου»

«Τελικά, όλοι δεν είμαστε δούλοι του έρωτα;»

«Για τον Άμλετ και τον Δον Κιχώτη: «Είναι πάντα παρόντες και ζωντανοί»

«Η λογοτεχνία είναι υπερεθνική!»

«Η τραγωδία ξεσπά εκεί που είμαστε ήσυχοι και όλα φαίνονται μια χαρά, ενώ όταν είσαι πεσμένος είναι η ώρα για να συμβεί μια κωμωδία»

 «Το να γράφεις λογοτεχνία σημαίνει μια ζωή μοναξιά, χωρίς χρήματα ενδεχομένως και χωρίς αναγνώστες. 

Δεν θα το συνιστούσα σε κανέναν. 

Ωστόσο αν επιμένει κάποιος “επειδή δεν γίνεται αλλιώς”, να το ξέρει ότι ο καθένας πορεύεται μόνος του, δεν υπάρχουν συνταγές και κανόνες. 

Συγγραφέας δεν επιλέγεις να είσαι αλλά σε επιλέγει αυτό, ήταν πολλές οι φορές που σκέφτηκα να τα παρατήσω. Αλλά πάντα ήξερα ότι ήταν η μοίρα μου, παρότι οι γονείς μου δεν είχαν καμία σχέση με την τέχνη και τη γραφή».

Περισσότερα βιογραφικά στοιχεία: Πολ Όστερ