Ένα διήγημα - ψαλμός

ΚΑΛΗ  ΑΝΑΣΤΑΣΗ

Γιατί αξίζει να διαβάζει κανείς ένα διήγημα του Παπαδιαμάντη τη Μ.Εβδομάδα;
Επειδή η ανάγνωση ενός τέτοιου κειμένου είναι σα να διαβάζεις έναν ψαλμό, ένα ιερό κείμενο και γεμίζει η ψυχή σου με γαλήνη και άπειρη ομορφιά και συγκίνηση για τους απλούς ανθρώπους μιας άλλης εποχής που σκέφτονταν πιο κοντά στη γη και στην ψυχή της.

Ο Αλιβάνιστος, είναι ο γέροντας που ζει πολλά χρόνια μόνος, σε μια καλύβα απόμερης παραλίας. Είναι ο ερημίτης του έρωτα, του πληγωμένου έρωτα που τον έσπρωξε να σιχαθεί τα ανθρώπινα και να αγκαλιάσει την ταπεινότητα και τη μοναξιά.
 Μιαν άνοιξη όμως,  Μ. Σάββατο, έγινε ένα μικρό θαύμα, από εκείνα τα θαύματα που μόνον ο Παπαδιαμάντης μπορεί να μας ιστορήσει...

― Εἶδες κεῖνον ἄθλωπο;

― Ποιόν;

― Κόλια;

― Τὸν Ἀλιβάνιστο; Ἔ, τί;

Ἡ Μολώτα ἔκυψεν, ἐταπείνωσε τὴν φωνὴν καὶ εἶπε:

― Σὰν ἤμουν ἐγὼ μικλὸ κολίτσι, αὐτὸς μ᾽ ἤθελε γυναῖκα. Πλὶν ἀλλωστήσω, κὶ πιαστῇ φωνή μου, μ᾽ ηὗλε σουλουπώματα, πηγάδι, στενὸ σοκάκι, μ᾽ ἐ… (ἔκυψεν εἰς τὸ οὖς τῆς Ἀφέντρας, κ᾽ ἐψιθύρισε μὲ φωνὴν μόλις ἀκουομένην)· μ᾽ ἐφίλησε…

Ἡ Ἀφέντρα ἔπνιξε βαθύν, ἀργυρόηχον γέλωτα. Ἡ γραῖα ἐπανέλαβε:

― Πατέλας δὲν τὸν ἤθελε γαμπλό. Πῆλα ἄλλον. Χήλεψα. Αὐτός, εἶπαν, πῆλε καημό, πῆγε βουνά, ἀγλίεψε, δὲν πάτησ᾽ ἐκκλησιά… Ἐγὼ ἔχω τὸ κλῖμα (τὸ κρῖμα);

Ἡ Ἀφέντρα ἐνόησεν ἀμέσως τὴν ἁπλοϊκὴν εὐσυνειδησίαν τῆς γραίας.

―Ἔ, καλά, εἶπε, νὰ ποὺ τὸν ηὗρες τώρα, στὴν Ἀνάσταση. Ὥρα τοῦ Ἀσπασμοῦ, τῆς ἀγάπης εἶναι. Νὰ σχωρεθῇς, νὰ τὸ πῇς τοῦ παπᾶ καὶ θὰ σ᾽ ἀφήσῃ νὰ μεταλάβῃς.

Ας μη μείνουμε κι εμείς "αλιβάνιστοι". Υπάρχει μια θέση για όλους τους ερημίτες του Κόσμου μέσα στο ναό της Ανάστασης, όπου κι αν βρίσκεται αυτός.
Ένα κεράκι, ένα χαμολούλουδο, μια όμορφη σκέψη κι ένα φιλί είναι το Πάσχα της ελληνικής παράδοσης που φέρνει την ανάσταση στην ψυχή.
Η άνοιξη, η αναγεννημένη γη, η αγάπη των συνανθρώπων δεν αφήνουν περιθώρια να μένουν μόνες οι αγαθές ψυχές.

"...Ἡ Μολώτα ἠκολούθησε κατὰ γράμμα τὴν συμβουλὴν τῆς Ἀφέντρας. Εἰσῆλθεν εἰς τὸν ναόν, ἠσπάσθη τὸ Εὐαγγέλιον καὶ τὴν Ἀνάστασιν, εἶτα ἐζήτησε συγχώρησιν ἀπὸ τὸν Κόλιαν. Ἀκολούθως, τὴν ὥραν τοῦ Κοινωνικοῦ, ἐπλησίασε μαζὶ μὲ τὰς ἄλλας γυναῖκας εἰς τὴν βορείαν πύλην τοῦ ἱεροῦ, ὅπου ὁ ἱερεὺς ἀνέγνωσεν ἐπὶ τῶν κεφαλῶν των τὴν συγχωρητικὴν εὐχήν, ἐνῷ ὁ μικρὸς ψάλτης ἐμινύριζε τὸ «Σῶμα Χριστοῦ μεταλάβετε».

Μετὰ τὴν Ἀπόλυσιν, ἅμα οἱ ἄνδρες ἐξῆλθον, ὁ Σταμάτης συναντήσας τὸν Κόλιαν τὸν ἐχαιρέτισε:

― Χριστὸς ἀνέστη, μπαρμπα-Κόλια! Καλὴ ὥρα ἦτον ποὺ σ᾽ ηὗρα χτές.

Καὶ ὁ γέρων ἐρημίτης ἀπήντησεν:

―Ἀληθῶς ἀνέστη, βρέ! Δὲν εἶμαι ἀλιβάνιστος! "

Ὁ Ἀλιβάνιστος (1903)

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ
ΑΠΑΝΤΑ
ΤΟΜΟΣ ΤΡΙΤΟΣ
ΚΡΙΤΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ
Ν. Δ. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΟΜΟΣ

ΑΘΗΝΑ 1984

Ολόκληρο το διήγημα:   Ο αλιβάνιστος

Όσο γεμίζει το φεγγάρι...

...ας αφεθούμε στην ομορφιά :)

Παρακολουθούμε τον πολυβραβευμένο Ουκρανό χορευτή μπαλέτου Σεργκέι Βλαντιμόροβιτς Πολούνιν (20/11/1989), τον νεώτερο κύριο χορευτή του The Royal Ballet (2010), 
σήμερα, κύριο χορευτή του Μουσικού Θεάτρου της Μόσχας.

To 2014, συνεργάστηκε με τον Αμερικανό φωτογράφο και σκηνοθέτη Ντέιβιντ ΛαΤσάπελ και πήρε μέρος στο χορευτικό βίντεο του Take Me to Church, χάρις στο οποίο έγινε ευρέως γνωστός. 

Το μελίσσι της Notre Dame

Ας μείνουμε στα θετικά. 
Η Παναγία των Παρισίων επλήγει αλλά το οικοδόμημα σώθηκε.
Κάποιοι θα σκεφτούν, εδώ χάνονται ανθρώπινες ζωές κάθε λεπτό και στιγμή για τα μνημεία θα κλαίμε;
Θα κλαίμε και γι' αυτά, γιατί τα μνημεία, και μάλιστα τα αρχιτεκτονικά, μιλούν κολακευτικά για τον άνθρωπο και τις δυνατότητές του και γίνονται σύμβολα του ανθρώπινου πνεύματος.
Ο υπέροχος αυτός ναός γοτθικής αρχιτεκτονικής έχει συνολική επιφάνεια 4.800 τετραγωνικά μέτρα, 130 μέτρα μήκος, 48 φάρδος, 35 ύψος και μπορεί να χωρέσει 6000 ανθρώπους.
Έχει 4 καμπάνες και η μεγαλύτερη ζυγίζει 4000 κιλά.

Μέσα στο ναό βρίσκονται 37 συνολικά αναπαραστάσεις της Παναγίας σε βιτρό, γλυπτά και ζωγραφιές.
Στα ψηλά σημεία του ναού βρίσκονται οι gargouilles τα διάσημα αγάλματα-δαίμονες που κοιτούν το Παρίσι από ψηλά και προσέχουν το ναό. Στην πραγματικότητα πέρα από διακοσμητικά χρησιμεύουν και ως υδρορροές

Από την άνοιξη του 2013 η Παναγία των Παρισίων φιλοξενεί στη στέγη της ένα μελίσσι ως ένδειξη σεβασμού και ευθύνης του ανθρώπου για τη φύση.

 Όσα έργα Τέχνης σώθηκαν από τη φωτιά μεταφέρονται στο μουσείο του Λούβρου.
Απομένει να γίνει ο απολογισμός και να δούμε τι έχει σωθεί.

ο άνθρωπος που "ζει" 31 χρόνια μέσα στην Παναγία των Παρισίων περιγράφει τι έχει απομείνει.

Το φως μέσα από το φακό του Josef Sudek

Το φως είναι ο πρωταγωνιστής.

Ένας καλός φωτογράφος οφείλει να το ξέρει. Το φως σκηνοθετεί τον υπαρκτό κόσμο. 

Το φως το αντιλαμβάνεσαι καλύτερα από τη σκιά. Κρυμμένος. Πίσω από τον κορμό ενός δέντρου ή έχοντας την προστασία του φύλλου μπροστά στα μάτια σου.

Μεγάλη ικανότητα να μπορείς να περιγράφεις το φως με εικόνες.

Αυτό κατά τη γνώμη μου κάνει τον καλό φωτογράφο.

«Τα πάντα γύρω μας, είτε ζωντανά είτε άψυχα, μπορούν να προσλάβουν στα μάτια ενός τρελού φωτογράφου ποικίλες όψεις, έτσι που ένα φαινομενικά άψυχο αντικείμενο, ζωντανεύει μέσα από το φως ή από το περιβάλλον του.

Κι αν ο φωτογράφος έχει λίγο μυαλό στο κεφάλι του, τότε ίσως  μπορεί να συλλάβει κάτι απ’ όλα αυτά.

Υποθέτω ότι αυτό είναι που ονομάζουμε “λυρισμό”.»

Josef Sudek (1896-1976)

Η Πράγα δεν γέννησε μόνον τον Κάφκα αλλά και τον Josef Soudek

Το 1896, στο Kolin, στην  Ελβετία, στην τότε Βοημία (μέρος της Τσεχικής Δημοκρατίας γεννήθηκε ένας μικρούλης που ονόμασαν Josef .  Στα τρία του  o Josef Soudek έμεινε ορφανός από πατέρα και η μητέρα του τον πήρε και πήγαν στην Πράγα. Στα δέκα πέντε του ήταν μαθητευόμενος βιβλιοδέτης αλλά ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος διέκοψε τη μαθητεία του. Τον επιστράτευσαν και τον έστειλαν να πολεμήσει στο Ιταλικό μέτωπο. Εκεί, από λάθος των δικών του, μια οβίδα διέλυσε το δεξί του χέρι με αποτέλεσμα να του το ακρωτηριάσουν. Έτσι η καριέρα του βιβλιοδέτη τέλειωσε πριν καν ξεκινήσει.

Η Κυβέρνηση του πρότεινε να γίνει πλανόδιος πωλητής καπνού και τσιγάρων (κρατικό μονοπώλιο)

Απέρριψε αυτή την προοπτική και όπως συμβαίνει συνήθως σε ανάλογες περιπτώσεις που ο άνθρωπος μηδενίζει και ξεκινάει απ’ την αρχή, άρχισε να «ξεθάβει» τις καταχωνιασμένες αγάπες του. Για τον Σούντεκ ήταν η φωτογραφία. Είχε μάλιστα αποκτήσει με αιματηρές οικονομίες μια φωτογραφική μηχανή.

Από εκείνη τη στιγμή και μετά ο νεαρός Σούντεκ άρχισε τη ζωή του μέσα από το φακό. Γύριζε και φωτογράφιζε οτιδήποτε του κέντριζε το ενδιαφέρον στην πόλη του την Πράγα και αυτή τη φορά ήταν οι δικές του φωτογραφίες που πούλαγε στο δρόμο. 
Όμως η Κυβέρνηση τον ανάγκασε να σταματήσει να τις πουλάει γιατί δεν είχε άδεια.

Τότε, ένας καλός άγγελος, γιατί ακόμα και στα πιο δύσκολα της ζωής πάντα υπάρχουν τέτοιοι, ο γιατρός στο νοσοκομείο παλαιμάχων δόκτωρ Νεντόμα, που είχε δει τη δουλειά του και είχε πιστέψει σ’αυτήν μεσολάβησε ώστε ο Josef να γίνει δεκτός στο τμήμα φωτογραφίας της Σχολής Γραφικών Τεχνών.

Ο δάσκαλός του εκεί καθηγητής Νόβακ ασκούσε σκληρή και άδικη κριτική στη δουλειά του και καταρράκωσε την πίστη του Josef στον εαυτό του.

Κατάφερε κακείν κακώς να τελειώσει τη σχολή και με χίλια ζόρια να στήσει ένα μικρό εργαστήριο σε μια παράγκα που βρισκόταν ανάμεσα στη mala strana και το ποτάμι. Γέμισε το χώρο αυτό με παλιές φωτογραφικές μηχανές του περασμένου αιώνα κάτι που ερχόταν να δέσει με την εικόνα που είχε ο ίδιος για τον εαυτό του ώσπου το 1940 βρήκε τη μηχανή με την οποία έδεσε κυριολεκτικά τη ζωή και τη δουλειά του: μια πανοραμική Κοdak του 1894.

Αυτή την ογκώδη μηχανή κουβαλούσε με το γερό χέρι του σε όλη την Πράγα και φωτογράφιζε. Πέρα από το βάρος της που έκανε το διάβημά του άθλο, είχε και ένα δεύτερο μειονέκτημα αυτή η μηχανή. Έπαιρνε μόνο ένα φιλμ. Αυτό τον υποχρέωνε να γυρίζει σπίτι του μαζί με τη μηχανή για να βγάλει το φιλμ στον σκοτεινό θάλαμο και να μην πάρει φως. Έβγαλε εκπληκτικές φωτογραφίες μ’ αυτή τη μηχανή. Μια φίλη του του έδωσε τη λύση. Έφτιαξε ένα τεράστιο μαύρο σάκο και έμπαινε επί τόπου ο ίδιος με τη μηχανή του και έβγαζε το φιλμ χωρίς φόβο.

Η συλλογή του «Πανοραμική Πράγα» του 1959 τραβήχτηκε με την αγαπημένη του Kodak.

Τον καιρό της Ναζιστικής κατοχής απαγορευόταν η λήψη φωτογραφιών σε δημόσιους χώρους με ποινή τουλάχιστον φυλάκισης. Έτσι ο Josef άρχισε να φωτογραφίζει το δικό του χώρο. Το στούντιο, το δωμάτιό του, τον κήπο του.

Αυτό που έκανε κάθε φωτογραφία του μοναδική, πέρα από την προσωπική του οπτική ήταν και η ιδιαίτερη σύνθεση διαλυμάτων που χρησιμοποιούσε για την εμφάνιση. Η σύνθεση ήταν δικής του επιλογής και διαφορετική για κάθε φιλμ με αποτέλεσμα η κάθε φωτογραφία του να είναι μοναδική αφού δεν μπορούσε να αναπαραχθεί.

Τα δάση της Βοημίας και της Μοραβίας που αιχμαλώτισε η κάμερά του κατοικούνταν από τους "Γίγαντες του Ύπνου" όπως αποκαλούσε τα τεράστια νεκρά δέντρα του τοπίου.

Η ελίτ των διανοούμενων της Πράγα του απέδιδαν με ειρωνεία τον χαρακτηρισμό «ρομαντικός» επειδή δεν είχε ανθρώπους στις φωτογραφίες του και έτσι δεν απέδιδε τον αγώνα των ανθρώπων για την καθημερινότητα. Εκείνη την εποχή για τους κομμουνιστές η τέχνη έπρεπε να είναι στρατευμένη.

 Ο Σούντεκ  απαντούσε με την ίδια ειρωνεία λέγοντας πως ήταν λόγω της αναπηρίας του πολύ αργός στο να στήσει τη μηχανή και να τραβήξει τη φωτογραφία και οι άνθρωποι βαριόντουσαν και έφευγαν.

Σε μία από τις Ρωμανικές αίθουσες που βρισκόταν βαθιά κάτω από τον ναό του St. Vitus και ήταν σκοτεινή όπως οι κατακόμβες, από ένα μικρό παράθυρο κάτω από το επίπεδο του δρόμου, μπήκε μια μικρή ακτίδα του ήλιου. Αμέσως άρχισε με το βοηθό του να κουνούν πανιά για να σηκωθεί η σκόνη και να μπορέσει έτσι να φωτογραφίσει το φως όπως ήθελε. Ήξερε πως ο ήλιος έφτανε μέχρις εκεί δυο ή τρεις φορές το χρόνο. Τον περίμενε. 

Το φως άλλωστε ήταν ο πρωταγωνιστής των φωτογραφιών του.

Οι εικόνες του Σούντεκ απεικονίζουν την ίδια αίσθηση της υπομονής. Οι κύκλοι των θεμάτων του όπως οι νεκρές φύσεις και τα τοπία, χρειάστηκαν δέκα και πλέον χρόνια για να ολοκληρωθούν.

Οι φωτογραφίες από την αναστήλωση του Αγίου  Βίτο. 

Τα περισσότερα αστικά τοπία του δείχνουν ερειπωμένους δρόμους.

https://loeildelaphotographie.com/en/josef-sudek-1896-1976-a-collection-of-photographs-gg/