Γράψε, μόνον αν ξέρεις να σβήνεις...

Νομίζω ότι την εποχή των σπηλαίων, οι πρόγονοί μας κούρνιαζαν γύρω απ' τη φωτιά, τη νύχτα. Οι λύκοι αλυχτούσαν στο σκοτάδι, πέρα από το φως. Και κάποιος άρχιζε να μιλάει. Κι έλεγε μια ιστορία για να μην φοβόμαστε στο σκοτάδι. (από την ταινία Genius).

 

Όταν ο Αμερικανός συγγραφέας Τόμας Γούλφ  (1900-1938) συνάντησε τον Μάξγουελ Πέρκινς (1884-1947) επιμελητή στον εκδοτικό οίκο που είχε ενδιαφερθεί για το πρώτο μυθιστόρημά του "Look homeward, angel", δεν ήξερε πως στο πρόσωπό του θα εύρισκε  έναν φανατικό υποστηρικτή αλλά και έναν αυστηρό επιμελητή των κειμένων του. 

Μετά την πρώτη ανάγνωση του έργου, ο επιμελητής Μάξγουελ Πέρκινς του ζήτησε να αφαιρέσει 90.000 λέξεις προκειμένου να γίνει καλύτερο το μυθιστόρημά του. Ο Τόμας Γούλφ, έμεινε άναυδος και θυμωμένος γιατί δεν καταλάβαινε με ποιόν τρόπο θα κατάφερνε να αφαιρέσει προτάσεις που ο ίδιος θεωρούσε πολύ σημαντικές. Τότε ο Μάξγουελ του έδωσε ένα παράδειγμα. 

Μάξγουελ Πέρκινς - Όταν ο ήρωάς σου Γιουτζίν συναντάει την κοπέλα έχεις γράψει αυτό:

 

"Τα μάτια του Γιουτζίν συνήθισαν τον καπνό απ' τα τσιγάρα και τα πούρα και τη θολή ατμόσφαιρα και είδε μια γυναίκα με φόρεμα από ύφασμα σερζ και γάντια που αναρριχούνταν σαν ζωντανά φυτά στα φιλντισένια χέρια της που τώρα όμως είχαν πάρει ένα χρώμα από τον ήλιο σαν την πορφυρή ανακάλυψη μέσα σ' ένα κοχύλι όταν την αντικρύζει για πρώτη φορά μαγεμένος ένας ζωολόγος και συγκινείται από τη ροδαλή υποσχόμενη ερυθρότητά της. Έτσι ήταν τα χέρια της. Μα απ' τα μάτια της κόπηκε η ανάσα του και φτερούγισε η καρδιά του. Μπλε ήταν ακόμα και πίσω απ' τα δαχτυλίδια καπνού των επιδεικτικών Τσέστερφιλντ  και των υπεροπτικών Lucky Stike. Διέκρινε ότι τα μάτια της ήταν πιο μπλε κι από μπλε. Σαν τον ωκεανό. Πιο μπλε κι από μπλε. Ένα μπλε στο οποίο θα μπορούσε να κολυμπάει για πάντα και να μην του ξεφύγει ποτέ ένα κατακόκκινο ή ένα κατακίτρινο.  Μέσα στο χάσμα αυτού του δωματίου, αυτό το μπλε, αυτά τα μάτια τον κατασπάραξαν, τον προσπέρασαν και δεν τον είδα ποτέ. Και ποτέ δεν θα τον έβλεπαν, γι' αυτό ήταν σίγουρος. 

Από εκείνη τη στιγμή ο Γιουτζίν  κατάλαβε τι έγραφαν όλα αυτά τα χρόνια οι ποιητές. Όλες οι χαμένες, οι περιπλανώμενες μοναχικές ψυχές, τα αδέλφια του. Γνώρισε μια αγάπη που δεν θα γινόταν ποτέ δική του. Τόσο γρήγορα την ερωτεύτηκε που δεν το άκουσε κανείς. Τον πάταγο, καθώς ερωτεύτηκε. Τον κρότο της ραγισμένης του καρδιάς. Ήταν απόλυτη σιωπή, μα η ζωή του είχε γίνει θρύψαλα." 

Ο Τόμας Γούλφ τον κοίταζε απορημένος όση ώρα εκείνος διάβαζε το απόσπασμα από το βιβλίο του. Δεν μπορούσε να διανοηθεί πως έπρεπε να περικόψει οτιδήποτε από αυτή την παράγραφο που θεωρούσε τέλεια. Όμως ο Μάξγουελ Πέρκινς κατέληξε:

Μάξγουελ Πέρκινς: Για να είσαι μυθιστοριογράφος πρέπει να επιλέγεις, να σμιλεύεις. Όλη η παραπάνω παράγραφος αντικαθίσταται με αυτές τις προτάσεις: 

"Ο Γιουτζίν είδε μια γυναίκα. Τα μάτια της ήταν μπλε. Την ερωτεύτηκε τόσο γρήγορα που κανείς μες το δωμάτιο δεν άκουσε καν τον ήχο."  

Χωρίς τις δημιουργικές "επεμβάσεις" του Πέρκινς, ο Τόμας Γουλφ ίσως να μην είχε καταφέρει να περιορίσει την εκφραστική του πληθωρικότητα και να γράψει τελικά τα υπέροχα βιβλία που διαβάζουμε μέχρι σήμερα.

 Ένας Χαρισματικός Άνθρωπος (Genius) Trailer 

 

Ο ερωτικός μήνας Ιούλιος

 

Auguste Leveque (1866-1921) Βέλγος ζωγράφος, γλύπτης,
ποιητής και θεωρητικός της Τέχνης.

Η κορύφωση του καλοκαιριού δεν έκρυβε ποτέ υποσχέσεις. Αντίθετα, ήταν η εποχή του "θερισμού" όλων των χειμερινών ονείρων.

Δεν ήταν σαν τον εφηβικό Ιούνιο που φύλαγε την αγωνία των εξετάσεων ούτε σαν τον γηραιό Αύγουστο που παρέμενε ο πιο πληκτικός μήνας του χρόνου.

Ήταν ο μεστός και στιβαρός Ιούλιος που άλλαζε απροσδόκητα τη σειρά των πραγμάτων.  Τόσο που στο τέλος συνήθισα να περιμένω το απροσδόκητο και έχανα την έκπληξη όσων ήταν να έρθουν.

Ο μήνας των μεγάλων ευκαιριών! Είχε κούραση, αδημονία, ανατροπές και σχέδια τολμηρά για καινούργια ξεκινήματα. Τα γκάζια στο φουλ, οι αντιστάσεις εξασθενημένες και ένα μυαλό που αρνιόταν να δουλέψει δευτερόλεπτο παραπάνω, από υποχρέωση.

Ερχόταν η στιγμή που ένα τηλεφώνημα ή ένα χτύπημα στην πόρτα ή ένα γράμμα ή μια πρόσκληση ή μια θετική απάντηση ή μια τυχαία συνάντηση, τα άλλαζε όλα. Και όλα μεταμορφώνονταν. Οι στιγμές γλύκαιναν και η κούραση εξαφανιζόταν. Μια "ηφαιστειακή" ιλαρότητα στρογγυλοκαθόταν σαν βασίλισσα στην "αίθουσα του θρόνου". Κακομαθημένη κι απαιτητική. Να γίνουν όλα όπως τα ορίζει εκείνη.

Ο κορυφαίος Ιούλιος δεν με απογοήτευσε ποτέ. Ήταν πάντα εκρηκτικός, ατίθασος και άκρως ερωτικός μαζί μου.

Και έτσι ξαφνικά χωρίς λόγο έσκασε μες το κεφάλι μου σαν πυροτέχνημα 

"Ο χαρταετός" του Οδυσσέα Ελύτη.

Κι όμως ήμουν πλασμένη για χαρταετός.

Τα ύψη μου άρεσαν ακόμη κι όταν 

έμενα στο προσκέφαλο μου μπρούμυτα

 τιμωρημένη ώρες και ώρες. 

Ένιωθα το δωμάτιο μου ανέβαινε 

δεν ονειρευόμουν- ανέβαινε 

φοβόμουνα και μου άρεσε.

Ήταν εκείνο που έβλεπα, πώς να το πω 

κάτι σαν την "ανάμνηση του μέλλοντος"

όλο δέντρα που έφευγαν βουνά που άλλαζαν όψη 

χωράφια γεωμετρικά με δασάκια σγουρά 

σαν εφηβαία- φοβόμουν και μου άρεσε 

ν' αγγίζω μόλις τα καμπαναριά 

να τους χαϊδεύω τις καμπάνες σαν όρχεις και να χάνομαι...

Άνθρωποι μ' ελαφρές ομπρέλες περνούσανε λοξά 

και μου χαμογελούσανε 

κάποτε μου χτυπούσανε στο τζάμι: "δεσποινίς" 

φοβόμουνα και μου άρεσε.

Ήταν οι "πάνω άνθρωποι" έτσι τους έλεγα 

δεν ήταν σαν τους "κάτω" 

είχανε γενειάδες και πολλοί  κρατούσανε στο χέρι μια γαρδένια.

μερικοί μισάνοιγαν την μπαλκονόπορτα 

και μου 'βαζαν αλλόκοτους δίσκους στο πικάπ.

 Ήταν θυμάμαι "Η Αννέτα με τα σάνταλα" 

"Ο Γκέυζερ της Σπιτσβέργης" 

το "Φρούτο δεν εδαγκώσαμε Μάης δεν θα μας έρθει" 

(ναι θυμάμαι και άλλα) 

- το ξαναλέω δεν ονειρευόμουν 

αίφνης εκείνο το "Μισάνοιξε το ρούχο σου κι έχω πουλί για σένα".

Μου το 'χε φέρει ο Ιππότης -ποδηλάτης 

μια μέρα που καθόμουνα κι έκανα πως εδιάβαζα 

το ποδήλατο του με άκρα προσοχή 

το 'χε ακουμπήσει πλάι στο κρεβάτι μου 

ύστερα τράβηξε τον σπάγκο κι εγώ κολπώνομουν μες τον αέρα

φέγγανε τα χρωματιστά μου εσώρουχα 

κοίταζα πόσο διάφανοι γίνονται κείνοι που αγαπούνε 

τροπικά φρούτα και μαντίλια μακρινής ηπείρου

φοβόμουνα και μου άρεσε, 

το δωμάτιο μου ανέβαινε 

ή εγώ - δεν το κατάλαβα ποτέ μου. 

Είμαι από πορσελάνη και μαγνόλια 

το χέρι μου κατάγεται από τους πανάρχαιους Ίνκας 

ξεγλιστράω ανάμεσα στις πόρτες 

όπως ένας απειροελάχιστος σεισμός 

που τον νιώθουν μονάχα οι σκύλοι και τα νήπια 

δεοντολογικά θα πρέπει να είμαι τέρας 

και όμως η εναντίωση 

αείποτε μ' έθρεψε κι αυτό εναπόκειται 

σε κείνους με το μυτερό καπέλο 

που συνομιλούν κρυφά με την μητέρα μου 

τις νύχτες να το κρίνουν. Κάποτε

η φωνή της σάλπιγγας από τους μακρινούς στρατώνες 

με ξετύλιγε σαν σερπαντίνα και όλοι γύρω μου 

χειροκροτούσαν - απίστευτων χρόνων θραύσματα 

μετέωρα όλα.

Στο λουτρό από δίπλα οι βρύσες ανοιχτές 

μπρούμυτα στο προσκέφαλό μου 

θωρούσα τις πηγές με το άσπιλο λευκό που με πιτσίλιζαν

τι ωραία Θεέ μου τι ωραία 

χάμου στο χώμα ποδοπατημένη

να κρατάω ακόμα μες τα μάτια μου

ένα τέτοιο μακρινό του παρελθόντος πένθος"

Οδυσσέας Ελύτης

"Ο Χαρταετός" - από την "Νεφέλη" του Οδυσσέα Ελύτη.  Διαβάζει υπέροχα η Έλλη Λαμπέτη!!