Η ακαταμάχητη γοητεία του Πολ Όστερ

«Το γράψιμο ξεκινά μέσα στο σώμα σου, είναι η μουσική του σώματος, κι έστω κι αν τα λόγια έχουν νόημα, αν μπορούν μερικές φορές να έχουν νόημα, η μουσική των λόγων βρίσκεται εκεί όπου αρχίζουν τα νοήματα.  “Ο Αόρατος” γράφτηκε σαν φούγκα, εγώ απλώς ακολουθούσα τη μουσική»

Θυμάμαι πως από μικρή, δεν μου αρκούσε μόνον να διαβάζω ένα βιβλίο αλλά προσπαθούσα να γνωρίσω όσο γίνεται περισσότερα πράγματα και για τον χαρακτήρα και τις ιδιαιτερότητες του συγγραφέα του. 
Ο χαρακτήρας βέβαια του συγγραφέα δεν πρέπει να επηρεάζει τη γνώμη μας για το έργο του. Συνήθως μεγάλοι συγγραφείς δεν υπήρξαν και μεγάλοι ή έστω καλοί άνθρωποι. 
Παρ' όλα αυτά όμως πάντα με γοήτευε να γνωρίσω τον άνθρωπο πίσω από τον συγγραφέα.

Ο Πολ Όστερ με κέρδισε εξ αρχής με το βλέμμα του. Το πρώτο πράγμα που προσέχεις πάνω του είναι το βλέμμα του.
Βαθύ, διεισδυτικό, τρυπώνει στην ψυχή σου και σε αφοπλίζει πριν καν γνωρίσεις τον ίδιο τον άνθρωπο. 
Ο Πολ Όστερ είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς Αμερικανούς συγγραφείς στην Ευρώπη.
Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε 20 γλώσσες και κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού παγκοσμίως.
Έχει δώσει άπειρες συνεντεύξεις αλλά θα σταθώ σε μια που έδωσε το 2014 εδώ, στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου του με τον τίτλο " 4321". Είχε πολύ ενδιαφέρον ν' ακούσει κανείς όλα όσα είχε να πει για τη ζωή του, τη χώρα του, τις απώλειες και τον έρωτα. Υπήρξε αφάνταστα γενναιόδωρος, γοητευτικός, αφοπλιστικός, ειλικρινής, άμεσος και ευθύς.
Παρακολουθώντας αυτή την συνέντευξη κράτησα κάποιες σημειώσεις που τώρα μου δίνουν τη δυνατότητα να σκιαγραφήσω τον άνθρωπο-συγγραφέα όπως εγώ τον ένιωσα.

Γεννήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου του 1947 στο Νιου Τζέρσεϊ. Συνηθίζει να γράφει πρώτα χειρόγραφα και κατόπιν σε γραφομηχανή.

Ξεκίνησε γράφοντας ιστορίες για το μπέιζμπολ με το ψευδώνυμο Πολ Μπέντζαμιν.

Το πρώτο του ενδιαφέρον για το γράψιμο το πυροδότησε μια τυχαία συνθήκη, όταν δηλαδή η οικογένειά του, που ουδεμιά σχέση είχε με την λογοτεχνία, κληρονόμησε τη βιβλιοθήκη του θείου του. Εκεί, είχε για πρώτη φορά την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με τον κόσμο της λογοτεχνίας και να ξεκινήσει το ενδιαφέρον του για το γράψιμο.

«Οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να γράφουν και να διαβάζουν ιστορίες. Είναι κάτι ανεξάντλητο, δεν με πτοούν τα κινητά και τα e-mails. Οι άνθρωποι πεινούν για ιστορίες. Όποια μορφή κι αν έχουν πια. Η συγγραφή απαιτεί χρόνο και γερό στομάχι. Το να γράφεις και να ζεις όλη τη μέρα σ’ ένα δωμάτιο με δαίμονες, δεν είναι ο πιο ενδεδειγμένος τρόπος για να μεγαλώνει κανείς. Χρειάζεσαι έναν πολύ σκληρό καταναγκασμό για να γίνεις συγγραφέας.»

"Η εποχή μας έχει χάσει τις ισορροπίες  της, ζούμε σε ταραγμένους καιρούς. Και στις ΗΠΑ τα πράγματα δεν είναι καλύτερα, τα πανεπιστήμια είναι πανάκριβα, οι νέοι για τις σπουδές τους χρειάζονται μια περιουσία, δανείζονται συνήθως για να σπουδάζουν και αυτό είναι το τραγικό, φανταστείτε ένα μικρό παιδί να ξεκινά τη ζωή του ήδη χρεωμένο. Όμως η πτώχευση δεν είναι το τέλος! Είναι απλώς μια νέα αρχή! Οι μισοί Αμερικανοί είναι παρανοϊκοί και οι υπόλοιποι έχουν χαμηλό διανοητικό επίπεδο, η λογική τους δεν διαφέρει από αυτή των τζιχαντιστών"

Το παράδοξο και οι συμπτώσεις, το τυχαίο, είναι κάτι που το έχει βιώσει κατ’ επανάληψη στη ζωή , σε σημείο που στάθηκε ικανό να τροφοδοτήσει και την έμπνευσή του:

«Ο πατέρας μου έπεσε από την οροφή ενός τετραώροφου, πενταώροφου κτιρίου. Την πτώση του ανέκοψε ένα μπουγαδόσκοινο και δεν έπαθε τίποτα, όμως, την ίδια χρονιά κάποιοι γείτονες έβαφαν το σπίτι τους και κάποιος έπεσε και πέθανε».

«Η γιαγιά μου είχε σκοτώσει τον παππού, τη θυμάμαι με φόβο χωρίς ακόμα να γνωρίζω τίποτε για τον φόνο. Αυτός είχε φύγει με μια άλλη γυναίκα κι επέστρεψε. Κι εκείνη χωρίς να πει τίποτα πήρε το όπλο και ξαφνικά τον σκοτώνει. Από τα πέντε παιδιά τους δεν μιλούσε κανείς, τα ξαδέλφια δεν ξέραμε τίποτα κι όταν ρωτούσα τον πατέρα μου πως πέθανε ο παππούς, πότε μου έλεγε πως σκοτώθηκε στον πόλεμο, πότε πως έπεσε και άλλοτε πως σκοτώθηκε σε κυνηγετικό ατύχημα. Την αλήθεια την έμαθε μια εξαδέλφη μου σε ένα αεροπορικό ταξίδι «Πώς λέγεστε; Όστερ; Από πού είστε; Α, είστε συγγενής μ’ εκείνη την κοκκινομάλλα τρελή που στις αρχές του αιώνα είχε σκοτώσει τον άντρα της!»

Το περίεργο είναι ότι στους γονείς μας δεν το είπε κανείς κι όταν το έγραψα στην "Επινόηση της μοναξιάς", βέβαια, δεν ζούσε ο πατέρας μου αλλά θύμωσε ο θείος μου (! ) επειδή διαβάλλω, όπως είπε, την οικογένεια.

«Όταν ήμουν δεκατεσσάρων χρόνων, το καλοκαίρι του 1961 στην κατασκήνωση είχα την πρώτη εμπειρία θανάτου. Περνούσαμε κάτω απ’ τον φράκτη και τον διπλανό μου τον σκότωσε κεραυνός, πέντε έξι δευτερόλεπτα να είχα καθυστερήσει και θα ήμουν στη θέση του εγώ! Τότε δεν ήξερα ότι είχε πεθάνει, όμως ήταν τελικά ο πρώτος νεκρός. Μπορεί να μην έχω ζήσει πολέμους, οι δικοί μου να μη βασανίστηκαν και εγώ να θεωρούμε τυχερός, έχω ζήσει μια ήσυχη και συνηθισμένη ζωή, όμως εκείνη η ημέρα ήταν η δική μου εκδοχή πολέμου»

«Τελικά, όλοι δεν είμαστε δούλοι του έρωτα;»

«Για τον Άμλετ και τον Δον Κιχώτη: «Είναι πάντα παρόντες και ζωντανοί»

«Η λογοτεχνία είναι υπερεθνική!»

«Η τραγωδία ξεσπά εκεί που είμαστε ήσυχοι και όλα φαίνονται μια χαρά, ενώ όταν είσαι πεσμένος είναι η ώρα για να συμβεί μια κωμωδία»

 «Το να γράφεις λογοτεχνία σημαίνει μια ζωή μοναξιά, χωρίς χρήματα ενδεχομένως και χωρίς αναγνώστες. 

Δεν θα το συνιστούσα σε κανέναν. 

Ωστόσο αν επιμένει κάποιος “επειδή δεν γίνεται αλλιώς”, να το ξέρει ότι ο καθένας πορεύεται μόνος του, δεν υπάρχουν συνταγές και κανόνες. 

Συγγραφέας δεν επιλέγεις να είσαι αλλά σε επιλέγει αυτό, ήταν πολλές οι φορές που σκέφτηκα να τα παρατήσω. Αλλά πάντα ήξερα ότι ήταν η μοίρα μου, παρότι οι γονείς μου δεν είχαν καμία σχέση με την τέχνη και τη γραφή».

Περισσότερα βιογραφικά στοιχεία: Πολ Όστερ