Ο θρύλος της Πράσινης Νεράιδας

 Viktor Oliva 1901 Absinthe Drink

«Μετά το πρώτο ποτήρι, βλέπεις τα πράγματα όπως θα ήθελες να είναι.

Μετά το δεύτερο βλέπεις τα πράγματα όπως δεν είναι.

Τέλος, τα βλέπεις όπως πραγματικά είναι, και αυτό είναι το πιο φρικτό πράγμα.»

Αυτά δήλωσε ο Όσκαρ Ουάιλτν για την «πράσινη νεράιδα», την μούσα των καλλιτεχνών της εποχής.

Στην Πράσινη Νεράιδα και τις επιρροές της αποδίδουν πολλοί καλλιτέχνες και συγγραφείς την έμπνευση σημαντικών έργων τους. Πολλοί μάλιστα την αποθανάτισαν σ’ αυτά.

Το αριστούργημα του Έρνεστ Χέμινγουεϊ «Για ποιόν χτυπά η καμπάνα;» γράφτηκε υπό την επήρεια της Πράσινης Νεράιδας.

Το Μάιο του 1871, ο Αρθούρος Ρεμπώ (1854-1891) γράφει τις δύο Επιστολές του Οράτιου, καταγγέλλει την ρομαντική ποίηση, και σκιαγραφεί το πορτρέτο του πραγματικού ποιητή, που εξαντλεί μέσα του όλα τα δηλητήρια.

«Εγώ είμαι ένας άλλος» δηλώνει και μετακινεί ολόκληρη τη λογοτεχνία σε άγνωστους, πριν από αυτόν, δρόμους.

Ποια είναι όμως αυτή η Πράσινη Νεράιδα που λάτρεψαν όλοι οι παρανοϊκά γοητευτικοί καλλιτέχνες στα τέλη του 19ου και αρχές του 20ου αιώνα;

Αυτή, που κάτω από την επιρροή της δημιούργησε αριστουργήματα ο Πικάσο,  ο Βαν Γκογκ, ο Μπωντλέρ, ο Μανέ, που έγινε γι’ αυτούς και τόσους άλλους έμβλημα αμφισβήτησης και έμπνευσης;

Το 1840 οι Γάλλοι στρατιώτες που επέστρεφαν στην πατρίδα, άρχισαν να αναζητούν με μανία το αψέντι (Πράσινη Νεράιδα) παντού όπου μπορούσαν να πιουν.

Η εξάρτησή τους αυτή οφειλόταν στο γεγονός ότι τους δινόταν επίσημα ως φάρμακο κατά της ελονοσίας, με αποτέλεσμα να το συνηθίσουν και στο τέλος να εθιστούν.

Έτσι, το αψέντι από απλό φάρμακο, μετατράπηκε σε αγαπημένο ποτό μιας ολόκληρης κοινωνίας, από αριστοκράτες μέχρι φτωχούς αγωγιάτες.

«Το αψέντι», πίνακας του Εντγκάρ Ντεγκά, 1876

 

Το 1859, ο Γάλλος ζωγράφος Εντουάρ Μανέ ζωγράφισε τον πρώτο πίνακα με θέμα το αψέντι, και του έδωσε τον τίτλο «Πότης αψέντι».

"Absinthe Drinker"

Édouard Manet 

Αυτό στάθηκε αιτία να ξεσπάσει σκάνδαλο και να αρνηθούν στον ζωγράφο να εκθέσει το έργο του.

Ο Πικάσο και το αψέντι

Γύρω στο 1860 θεσπίστηκε η πράσινη ώρα «L’heure vert».

Όλοι, στα γνωστά καφέ εκείνης της εποχής στην Μονμάρτη πίνουν μανιωδώς αψέντι. Η κατανάλωσή του έφτασε στο δυσθεώρητο ύψος των 36 εκατομμυρίων λίτρων το χρόνο!

Οι λόγοι που εκτίναξαν στα ύψη τη φήμη του Αψέντι ήταν δύο: η αδυναμία που έτρεφαν γι’ αυτό οι καλλιτέχνες και οι συγγραφείς και η ποινικοποίηση.

Γιατί όμως άρεσε τόσο πολύ αυτό το ποτό;

Πέρα από τον γοητευτικό μύθο που το ακολουθεί, είναι και το υπέροχο σμαραγδί χρώμα του που το οφείλει καθαρά στην χλωροφύλλη των φυτών που περιέχει. Επίσης η δυνατότητα να αλλάζει χρώμα με την προσθήκη νερού και βεβαίως η υψηλή περιεκτικότητά του σε αλκοόλ.

Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα. Η τελετουργία της προετοιμασίας του, δίνει μια μυσταγωγική εσάνς στην όλη διαδικασία.

Επειδή το αψέντι ήταν σε υψηλούς ακλοολικούς βαθμούς, πρόσθεταν παγωμένο νερό  για να ελευθερώσει όλα τα αρώματά του. Το νερό έπεφτε σταγόνα-σταγόνα πάνω σε ένα ειδικό κουταλάκι με τρύπες που είχε πάνω του ένα κύβο ζάχαρης. Η ζάχαρη έλιωνε και πρόσθετε γλυκύτητα στην κάπως την πικρή γεύση του. Η προσθήκη του παγωμένου νερού (louche) θολώνει το έντονα σμαραγδί χρώμα του και δίνει πιο παλ αποχρώσεις πράσινου.

Από μαρτυρίες, που έχουν καταγραφεί, το αψέντι περιγράφεται πολλές φορές ως ένα ποτό που δημιουργεί σ' αυτόν που το πίνει έντονα οράματα. Η επιρροή του μάλιστα ήταν τόσο σημαντική που συνδέθηκε άμεσα με την μποέμικη κουλτούρα και το Παρακμιακό Κίνημα και εξυμνήθηκε με τη μορφή μιας πράσινης νεράιδας που σε αποπλανεί και σε σκλαβώνει.

Παράλληλα όμως, το κύμα της παγκόσμιας απαγόρευσης αλκοόλ που αναπτύσσεται ραγδαία, βοηθάει στο να ενοχοποιηθεί το αψέντι για την «έκπτωση των ηθών και της κοινωνίας». Θεωρήθηκε μάλιστα πως προκαλούσε μια ασθένεια: τον αψινθισμό!

Παρά τις αυστηρές απαγορεύσεις του 1914, το αψέντι συνέχισε να υπάρχει στην μαύρη αγορά, έγινε πιο περιζήτητο και επιπλέον έγινε ακόμα πιο μυθικό ως «απαγορευμένος καρπός», ως κάτι που «για να το βρεις έπρεπε να έχεις πολλές διασυνδέσεις». Οι καλλιτέχνες βρίσκονται πλέον κρυφά για να πιουν και ο θρύλος της Πράσινης Νεράιδας αρχίζει να στήνεται.

ALBERT MAIGNAN Absinthe "The Green Muse

Το 1990 η Ευρωπαϊκή Ένωση αποποινικοποιεί το αψέντι.

Στη Γαλλία αποποινικοποιήθηκε και επετράπη πάλι η ελεύθερη απόσταξή του μόλις το 2011. 

Όλα τα παραδοσιακά σύνεργα της παρασκευής του, κουταλάκια, ποτήρια, καράφες, πιατάκια, δοχεία νερού, αποτελούν σήμερα πλέον συλλεκτικά αντικείμενα.