Αναρτήσεις

Σάββατο 30 Ιουλίου 2022

Γράψε, μόνον αν ξέρεις να σβήνεις...







Νομίζω ότι την εποχή των σπηλαίων, οι πρόγονοί μας κούρνιαζαν γύρω απ' τη φωτιά, τη νύχτα. Οι λύκοι αλυχτούσαν στο σκοτάδι, πέρα από το φως. Και κάποιος άρχιζε να μιλάει. Κι έλεγε μια ιστορία για να μην φοβόμαστε στο σκοτάδι. (από την ταινία Genius).


 



Όταν ο Αμερικανός συγγραφέας Τόμας Γούλφ  (1900-1938) συνάντησε τον Μάξγουελ Πέρκινς (1884-1947) επιμελητή στον εκδοτικό οίκο που είχε ενδιαφερθεί για το πρώτο μυθιστόρημά του "Look homeward, angel", δεν ήξερε πως στο πρόσωπό του θα εύρισκε  έναν φανατικό υποστηρικτή αλλά και έναν αυστηρό επιμελητή των κειμένων του. 
Μετά την πρώτη ανάγνωση του έργου, ο επιμελητής Μάξγουελ Πέρκινς του ζήτησε να αφαιρέσει 90.000 λέξεις προκειμένου να γίνει καλύτερο το μυθιστόρημά του. Ο Τόμας Γούλφ, έμεινε άναυδος και θυμωμένος γιατί δεν καταλάβαινε με ποιόν τρόπο θα κατάφερνε να αφαιρέσει προτάσεις που ο ίδιος θεωρούσε πολύ σημαντικές. Τότε ο Μάξγουελ του έδωσε ένα παράδειγμα. 

Μάξγουελ Πέρκινς - Όταν ο ήρωάς σου Γιουτζίν συναντάει την κοπέλα έχεις γράψει αυτό:
 
"Τα μάτια του Γιουτζίν συνήθισαν τον καπνό απ' τα τσιγάρα και τα πούρα και τη θολή ατμόσφαιρα και είδε μια γυναίκα με φόρεμα από ύφασμα σερζ και γάντια που αναρριχούνταν σαν ζωντανά φυτά στα φιλντισένια χέρια της που τώρα όμως είχαν πάρει ένα χρώμα από τον ήλιο σαν την πορφυρή ανακάλυψη μέσα σ' ένα κοχύλι όταν την αντικρύζει για πρώτη φορά μαγεμένος ένας ζωολόγος και συγκινείται από τη ροδαλή υποσχόμενη ερυθρότητά της. Έτσι ήταν τα χέρια της. Μα απ' τα μάτια της κόπηκε η ανάσα του και φτερούγισε η καρδιά του. Μπλε ήταν ακόμα και πίσω απ' τα δαχτυλίδια καπνού των επιδεικτικών Τσέστερφιλντ  και των υπεροπτικών Lucky Stike. Διέκρινε ότι τα μάτια της ήταν πιο μπλε κι από μπλε. Σαν τον ωκεανό. Πιο μπλε κι από μπλε. Ένα μπλε στο οποίο θα μπορούσε να κολυμπάει για πάντα και να μην του ξεφύγει ποτέ ένα κατακόκκινο ή ένα κατακίτρινο.  Μέσα στο χάσμα αυτού του δωματίου, αυτό το μπλε, αυτά τα μάτια τον κατασπάραξαν, τον προσπέρασαν και δεν τον είδα ποτέ. Και ποτέ δεν θα τον έβλεπαν, γι' αυτό ήταν σίγουρος. 
Από εκείνη τη στιγμή ο Γιουτζίν  κατάλαβε τι έγραφαν όλα αυτά τα χρόνια οι ποιητές. Όλες οι χαμένες, οι περιπλανώμενες μοναχικές ψυχές, τα αδέλφια του. Γνώρισε μια αγάπη που δεν θα γινόταν ποτέ δική του. Τόσο γρήγορα την ερωτεύτηκε που δεν το άκουσε κανείς. Τον πάταγο, καθώς ερωτεύτηκε. Τον κρότο της ραγισμένης του καρδιάς. Ήταν απόλυτη σιωπή, μα η ζωή του είχε γίνει θρύψαλα." 

Ο Τόμας Γούλφ τον κοίταζε απορημένος όση ώρα εκείνος διάβαζε το απόσπασμα από το βιβλίο του. Δεν μπορούσε να διανοηθεί πως έπρεπε να περικόψει οτιδήποτε από αυτή την παράγραφο που θεωρούσε τέλεια. Όμως ο Μάξγουελ Πέρκινς κατέληξε:

Μάξγουελ Πέρκινς: Για να είσαι μυθιστοριογράφος πρέπει να επιλέγεις, να σμιλεύεις. Όλη η παραπάνω παράγραφος αντικαθίσταται με αυτές τις προτάσεις: 

"Ο Γιουτζίν είδε μια γυναίκα. Τα μάτια της ήταν μπλε. Την ερωτεύτηκε τόσο γρήγορα που κανείς μες το δωμάτιο δεν άκουσε καν τον ήχο."  

Χωρίς τις δημιουργικές "επεμβάσεις" του Πέρκινς, ο Τόμας Γουλφ ίσως να μην είχε καταφέρει να περιορίσει την εκφραστική του πληθωρικότητα και να γράψει τελικά τα υπέροχα βιβλία που διαβάζουμε μέχρι σήμερα.



 Ένας Χαρισματικός Άνθρωπος (Genius) Trailer 










 

7 σχόλια:

  1. Χμμμμ τώρα, Μαρία, έβαλες ένα πολύ μεγάλο ζήτημα σε όλους εκείνους, που είτε διαβάζουν είτε προσπαθούν να γράψουν.
    Η εκφραστική πληθωρικότητα, από τη μία πλευρά. Ογκώδης, μια θάλασσα ολάκερη λεκτικού πλούτου. Ένας ποταμός συναισθημάτων, που βγαίνουν μέσω της γραφής. Το εσωτερικό σου πάθος, αποτυπώνεται στο χαρτί με αυτήν την αφηγηματική έκταση.
    Από την άλλη η εκφραστική "Δωρική" λιτότητα. Τόσο όμως μεστά περιεκτική, που τα λέει όλα σε ελάχιστο χώρο.
    Το μπορείς; Μαρία, δεν το μπορώ προσωπικά. Νιώθω να μην το έχω, να μη μου βγαίνει. Όταν γράφεις με συναισθηματική αναταραχή και φόρτιση, δεν πιστεύω να μπορέσεις να ακολουθήσεις τις συμβουλές του Πέρκινς.
    Τι λες;

    Την καλησπέρα μου Μαρία μου. Φιλιά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Το προσπαθώ Γιάννη μου. Δεν είναι εύκολο. Οι ειδήμονες πάντως μας λένε πως τα ώριμα κείμενα δεν είναι "φλύαρα". Το ίδιο υποστηρίζουν και μεγάλοι συγγραφείς σε συνεντεύξεις τους. Μου έρχεται τώρα στο νου ο Φιλιπ Ροθ ο οποίος σε ερώτηση δημοσιογράφου "πόσες σελίδες γράφετε την ημέρα;" η απάντηση του ήταν: " αν καταφέρω τις έξι νιώθω ικανοποιημένος αλλά δυστυχώς μετά τη δεύτερη και τρίτη ανάγνωση, απομένει μόνο μια." Καλό ξημέρωμα και καλό μήνα Αύγουστο Γιάννη μου. Σε φιλώ.

      Διαγραφή
  2. Η σχέση ενός Συγγραφέα με τον Επιμελητή των βιβλίων του είναι μια βαθιά σχέση, παθιασμένα ερωτική, που συχνά περνά μέσα από φωτιές και θύελλες... χαμός.
    Έχω κάνει επιμελήτρια ύλης, π.χ. στις εφημερίδες που έχεις συγκεκριμένο χώρο, έχεις περιορισμό λέξεων.
    Ένας καλός επιμελητής ύλης, δεν είναι με τίποτε Δημιουργός, είναι χρυσοθήρας, βρίσκει το χρυσάφι, τον πολύτιμο λίθο, στην προκειμένη περίπτωση, στο συγκεκριμένο παράδειγμα, το διαμάντι, η πρωτοτυπία ήταν η φράση " Τόσο γρήγορα την ερωτεύτηκε που δεν το άκουσε κανείς."

    Που θα πάει κάποια στιγμή θα έρθω να σκαλίσω το συρτάρι σου, θα σου έχω φέρει και μια γόμα τεράστια χαχαχαχα
    Καλή εβδομάδα :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Συμφωνώ μαζί σου. Αυτό ακριβώς. Όπως το γράφεις. Το βιβλίο ξαναγράφεται κυριολεκτικά. Λίγοι συγγραφείς έχουν το σθένος να κάνουν από μόνοι τους τις απαραίτητες περικοπές. Τις περισσότερες φορές δεν γνωρίζουν καν τι πρέπει να περικόψουν. Αυτή τη γνώση την αποκτούν σε βάθος χρόνου...γράφοντας και σβήνοντας. Η λογοτεχνία δεν είναι σίγουρα μια εύκολη και διασκεδαστική απασχόληση. Ένα από τα κόλπα που χρησιμοποιούσε η Βιρτζίνια Γουλφ αλλά και άλλοι συγγραφείς προκειμένου να εντοπίζουν τα περιττά, ήταν να διαβάζουν τα κείμενά τους δυνατά για να τα ακούν.

      Αν θέλεις να σκαλίσεις κάποτε το συρτάρι μου, τότε θα πρέπει να έρθεις αποφασισμένη να μπεις σε μια "παθιασμένη ερωτική σχέση" χαχαχα.
      Καλό μήνα Μάνια μου με χαλαρή διάθεση και χαρούμενες ειδήσεις.
      Σε φιλώ γλυκά!

      Διαγραφή
    2. Η αναρτησή σου αυτή Μαρία μου μου κίνησε το ενδιαφέρον, επειδή τους συγκεκριμένους κυρίους απλά τους είχα ακουστά σαν ονόματα.
      Δεν έχω διαβάσει κανένα βιβλίο του κ. Τόμας Γούλφ για να εκφέρω γνώμη, αλλά θα συμφωνούσα απόλυτα με τις επεμβάσεις στο συγγραφικό του έργο, από τον Μάξγουελ Πέρκινς, για το λιτό και το ουσιαστικό, από το απόσπασμα που έβαλε σαν παράδειγμα του συγγραφέα...
      Εκείνο, που αφήνει και τον αναγνώστη να βάζει την φαντασία να ψαχουλέψει την ψυχή του συγγραφέα και να μην χάνεται στις λεπτομέρειες της φλυαρίας.
      'Το ένας χαρισματικός άνθρωπος" κατάλαβα καλά, πως έχει γυριστεί ταινία; Σίγουρα θα είναι πολύ ενδιαφέρουσα να την δει κάποιος!
      Χαίρομαι που πέρασα και έμαθα κάτι που δεν ήξερα Μαρία μου...
      Καλό υπόλοιπο καλοκαιρακι🌞 Να έχεις έναν όμορφο Αύγουστο 🏊‍♀️φιλιαααα!!

      Διαγραφή
    3. Γεια σου Σμαραγδάκι μου
      Πράγματι, έχει γίνει ταινία η σχέση αυτών των δύο ανδρών που συνδέθηκαν με δυνατή φιλία και άφησαν το στίγμα τους στο χώρο της λογοτεχνίας και των εκδόσεων. Η ταινία έχει αγγλικό τίτλο Genius, και ελληνικό Ένας χαρισματικός Άνθρωπος.
      Την έχω δει και σας συστήνω να την ψάξετε και να την δείτε. Τουλάχιστον όσοι ασχολούμαστε κατά κάποιο τρόπο με το γράψιμο θα βρούμε σημαντικές τις παρατηρήσεις και των δυο τους.
      Να είσαι καλά, καλό Σαββατοκύριακο Σμαραγδάκι μου
      Πολλά φιλιά!

      Διαγραφή